مخاطب شناسي حكايت هاي الهي نامه (بررسي ديدگاه مُصالحت آميزعطار نسبت به جامعۀ عصر خود)

در آثار عطار به ويژه دركتاب ستُرگِ الهي نامه، شخصيت هاي مختلف اجتماعي به عنوان نمادهايي براي طالبان و سالكان راهِ حقيقت و حتي گاهي در قالب «انسان كامل»ديده مي شوند كه با توجه به فضاي قصه و حكايت وظيفه اي خاص در پيشبُرد اهدافِ فراداستانِ عطار بر عُهده دارند. نگارنده در چندين سالي كه به ترجمۀ كامل كتاب الهي نامه دست يازيده است، بر اين نكته نيك واقف گرديده كه شاعر نسبت به افراد زيردست يا ضعيف و حتي در مواردي منفي در جامعه عصر خود مانند پيززنان، كنيزان، مُخنث ها، گدايان، خلافكاران و متهمان، اقليت هاي مذهبي، حيوانات و حتي اشياي فاقدِ ارزشِ مادي مانند كلوخ و سوخته نيز نگاه مهرآميزي دارد و از آنان جهتِ تبيين مقاصد انساني و عرفاني خويش استفاده مي كند. عطار اين شخصيت ها و حيواناتِ نسبتاً ضعيف ويا اشياي ناچيز را در مقابل شخصيت هاي مهم جامعه يا حيوانات قوي يا اشياي دارايِ ارزش قرار داده تا برخلافِ جامعۀ بيروني، ارزش آنها را بالاتر به ما ارائه دهد. اين مقاله، سعي برآن است تا اين نگاهِ معطوف به مصالحت و مدارايِ عطار بطور روشن و با ذكر شواهدي از كتاب الهي نامه عليالخصوص با توجه به طبقه بندي جامعۀ عصر عطار تبيين گردد تا گامي هرچند كوچك در راهِ شناخت اين شاعر بلندآوازه برداشته شود.