مباني انسان شناختي سير انفسي در انديشه عطار

سير انفسي در سلوك عرفاني مبتني بر مفروضات انسان شناختي خاصي است كه با اين مفروضات تبيين و توجيه آن سير ممكن مي شود؛ در نوشتار حاضر با رهيافتي پديدارشناسانه و روش توصيفي-تبييني جستار از مباني انسان شناختي سير انفسي در انديشه عطار نيشابوري صورت گرفت. در بحث از مباني انسان شناختي از حقيقت انسان و مراتب آن و اوصاف آنها سخن گفتيم و به توضيح اين مسئله پرداختيم كه چگونه ويژگي هاي اين مراتب و روابط ميان آنها در انديشه عرفاني عطار تبيين كنندۀ ضرورت سير انفسي و مراحل آن است. عطار سير انفسي را در حركت از ظاهر به باطن با سير در مراتب شش گانۀ انسان يعني جسم، نفس، خيال، عقل، دل و جان به تصوير مي كشد، سيري كه غايت آن مقام آئينگي جمال حق در مرتبه جان به منزله حقيقت انسان است و كمال انسان در گروي وصول به اين غايت است. با توجه به اينكه حصول اين غايت مستلزم تحقق مقام وحدت است نشان داده ايم كه عطارچگونه حركت از كثرت جسم به سوي وحدت جان را به تصوير مي كشد و همچنين بحث شد كه هر يك از مراتب مذكور واجد اوصاف متضادي هستند كه مي توانند معد يا مانع تحقق غايت انسان شوند.