بررسي مباني معرفت شناختي تأثير گذار بر فعاليتهاي ياددهي - يادگيري در نظام آموزش از دور

معرفت شناسی به عنوان یكی از شاخه هاي مهم فلسفه، دربارة ماهیت دانش، موضوع، منابع و حدود و معیارهاي آن بحث می كند. از آنجا كه معرفت، یكی از منابع اصلی حرفه ي آموزگاران را تشكیل می دهد، لذا معرفت شناسی، براي آنها اهمیتی حیاتی می یابد. معلم در همه وجوه فعالیتهاي حرفه اي خود، با معرفت سر و كار دارد. از روش تدریس گرفته تا فرایند برنامه درسی، از رابطه معلم و فراگیر تا جایگاه معلم در نظام آموزشی. در این مقاله براي تبیین رابطه ي معرفت شناسی و نظام آموزش باز و از دور، رویكردهاي غالب معرفت شناسی و روان شناسی هر یك از نسل هاي سه گانه آموزش و پرورش كه به نوعی بر نگرش و عملكرد مربیان این نظام آموزشی تأثیر گذاشته اند، مورد بحث قرار می گیرد. با توجه به پیدایش و سیر تحولات نظام آموزش باز و از دور، رویكردهاي معرفت شناختی عمدتاً شامل، 1. اثبات گرایی یا پوزیتیویسم، 2. تعبیري یا تفسیري، 3. انتقادي یا رهایی بخش می شوند. نتایج پژوهش حاكی از آن است كه روان شناسی منطبق با رویكرد معرفت شناسی اثبات گرا را می توان ، دیدگاهی رفتارگرا دانست. بنابراین مدیریت تیلور، سلسله مراتب نیازهاي مزلو، حیطه هاي یادگیري بلوم ، رفتارگرایی اسكینر، در شكل گیري اولین نسل و هدایت فعالیت هاي عملی آن تأثیرگذار بوده اند. نسل دوم آموزش باز و از دور ، آموزش رادیویی، تلویزیونی و رایانه اي نامیده شده است. رویكرد معرفت شناسی در این نسل رویكرد تفسیري است و ورود مباحث و یافته هاي روان شناختی به قلمرو آموزش و رشد و تكوین الگوهاي آموزشی و تعامل بین نگرش سیستمی و اصول و نظریه هاي علوم ارتباطات، در شكل گیري و تحول دومین نسل آموزش باز و از دور تأثیر به سزایی داشته اند، در مؤسسات نسل سوم آموزش باز و از دور، محیط جدید یادگیري كه بیشتر به صورت مجازي طراحی و آماده می شوند ،متفاوت با نسل اول و دوم هستند. رسانه هاي آموزش اینترنتی، محیط هاي یادگیري مجزا و فردي موجود را در سومین نسل مؤسسات آموزش باز و از دور به محیط هاي ارتباط گروهی تبدیل می كند .تأكید بر رویكرد یاددهی- یادگیري دانشجو محور، تأكید بر یادگیري مبتنی بر فعالیت و پژوهش شخص یادگیرنده و همچنین مبتنی بر نظریه ي ساخت گرایی است كه در آن، دانشجویان باید یاد بگیرند چگونه با استفاده از منابع اطلاعاتی متنوع و پراكنده، ساخت جدید یادگیري خود را بنا كنند. در پایان این نتیجه حاصل شد كه دانشگاه ها ، مناسب ترین مكان براى بكارگیرى یادگیرى ساخت گراست، زیرا در این مرحله سوء برداشت ها و یادگیرى هاى ساده انگارانه كه به احتمال زیاد ناشى از آموزش هاى مرحله قبل است باید بر طرف گردد. با این توصیف رویكرد یادگیري كه بایستی در محیط دانشگاهی به خصوص نظام آموزش از دور بیشترین كاربرد را داشته باشد، مكتب انتقادي یا رهایی بخش و برنامه ریزي درسی مبتنی بر ساخت گرایی می باشد كه از الزامات آن برقراري رویكرد تعاملی در آموزش می باشد