احكام انواع ازدواج و تعدد زوجات از مجموعه هزار قضاوت

ماديان هزار دادستان يا مجموعة هزار قضاوت، تنها نسخة خطي ناقص موجود از چندين مجموعة حقوقي دورة ساسانيان، در نيمة نخست قرن هفتم ميلادي گردآوري شده است. اثري ارزشمند كه دري از نظام حقوقي دورة ساسانيان را به روي ما مي‌گشايد. نبايد تصور شود كه در آن، انواع ازدواج دسته‌بندي و حقوق هر كدام تدوين شده است. زيرا كه اساساً اين كتاب، حقوق مدون نيست، بلكه مجموعه‌اي از احكام صادره در دادرسي‌هاي جامعة مدني عهد ساساني است كه براي حقوقدانان نوشته مي‌شد تا در دعاوي مشابه، داوران با استناد به آن حكم كنند. پرسش مقاله اين است كه در احكام حقوقي ماديان چند نوع ازدواج را مي‌توانيم بازيابيم؟ چه هدفي در شكل‌گيري گونه‌هاي ازدواج دنبال مي‌شود؟ آيا تعدد زوجات نيز وجود داشته است؟ در بررسي انجام شده، هشت‌گونه ازدواج به دست آمد، با شناخت وظايف هر ازدواج، اهداف آن نيز مشخص شد؛ تعدد زوجات هم وجود دارد. احكام موجود نشان داد كه از نظر قانون، ازدواج با هر عنوان مورد احترام و حمايت است؛ زيرا تشكيل خانواده و فرزندآوري، نوعي قدرت و توانمندي و آرامش در پي دارد، كه در دين به آن سفارش شده است. مسئوليت‌پذيري خانوادگي- اجتماعي، مراقبت و حفظ پيوند خويشاوندي بنابر آموزه‌هاي ديني و در نهايت رسيدن به آرامش و شادي در جهان مادي و معنوي، آن انگيزة تلاشي است كه سرنوشت جامعة مدني دورة ساساني را به هم پيوند زده است.