اطناب در غزل حافظ

هدف از اين پژوهش بررسي ميزان استفاده‌ي حافظ از گونه‌هاي مختلف اطناب همچون ايضاح بعد از ابهام، ذكر خاص بعد از عام، ايغال، تكرار، اعتراض، تذييل و مترادفات است. به نظر مي‌رسد فراواني استفاده‌ي او از شيوه‌هاي اطناب مي‌تواند به شناسايي شگردهاي حافظ براي افزايش غناي شعري وتأثيرگذاري او بر مخاطب كمك كند. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد حافظ بيشترين تأكيد و تمركز را بر روي واژه‌ها داشته و از شيوه‌هايي از اطناب بيشترين بهره را گرفته كه در سطح واژه روي مي‌دهد. او يك واژه را به صورت‌هاي گوناگون تكرار كرده و مترادفات بسياري براي آن ذكر كرده است. هم‌چنين ذكر خاص پس از عام و ايضاح پس از ابهام اگرچه در غزل حافظ به چشم مي‌خورد اما فراواني آنها نشان مي‌دهد كه او تمايل چنداني براي به كار گيري اين شيوه نداشته كه شايد بتوان علَت آن را در اين امر جست‌و جو كرد كه حافظ بيشتر به دنبال ايهام‌گونه و رازآلود كردن فضاي شعري خود است و اين دو شيوه ي اطناب در پيِ شفاف‌سازي.