بررسي تشبيه در 500 صفحه از مجموعه اشعار منوچهر آتشي

تشبيه ركن اصلي شعر است و باعث مجسّم كردن و ممثل ساختن چيزي كه غايب است مي-شود. از رهگذر تشبيه مي¬توان بسياري از امور متباين و متضاد را كه از نظر حس و تجربه¬ي عقلي دور از يكديگر قرار دارند در يك موضوع جمع كرد. تشبيه ما را از عرصه¬اي پست به پهنه¬اي متعالي مي¬كشاند و در اين گره¬خوردگي و انتقال، ما را به اوج اخلاق يا علم و بصيرت مي¬كشاند و با بال تخيّل و انديشه، وجود ما را پيوسته در معرض نسيم كائنات و عرصه¬ي بيكرانگي قرار مي¬دهد. تمامي شاعران و اديبان از اين شگرد هنري كم و بيش استفاده كرده¬اند. آتشي از شاعران بزرگ معاصر در جاي جاي اشعار خود از اين صنعت زيبا سود جسته و تشبيه به عنوان مهم¬ترين عنصر صورخيال، تاثير بسيار مهمّي در زيبايي و مخيّل نمودن شعر وي، داشته است. مقاله حاضر با بهره¬گيري از شيوه¬ي توصيفي- تحليلي، ساختار و انواع تشبيه در شعر منوچهر آتشي را مورد بررسي قرار مي¬دهد. نتيجه پژوهش نشان مي¬دهد كه ميزان كاربرد تشبيه در اشعار مورد بررسي از مجموعه اشعار آتشي از نظر بسامدي قابل توجّه است. مهم¬ترين نوع تشبيه، تشبيه فشرده و گسترده است و شاعر به كاربرد تشبيه فشرده تمايل بيشتري از خود نشان داده است. در تشبيه به اعتبار طرفين، تشبيهات حسّي به حسّي بيشترين ميزان كاربرد را دارند و بيشترين درصد استفاده از وجه¬شبه، مربوط به وجه¬شبه تحقيقي است. از لحاظ بررسي عنصر مشبه و مشبه¬به، امور انتزاعي در مشبه و امور مربوط به طبيعت در مشبه-به، بالاترين بسامد آماري را به خود اختصاص داده است.