بررسي درون‌مايه هجو حكّام عرب در اشعار مظفر النواب

همگان مظفرالنواب شاعر معاصر عراقي را به شعر سياسي‌اش مي‌شناسند، زيرا اين بن‌مايه مهم‌ترين و پربسامدترين موضوعات شعري وي به شمار مي‌رود، در اين ميان، هجو حاكمان عرب مهم‌ترين موضوع اشعار سياسي اوست. نواب به سبب وجود همين مضامين چالش‌برانگيزي كه در اشعارش شيوع گسترده‌اي دارد، ساليان درازي از عمر خود را در غربت و تبعيد به سر برده و رنج زندان و شكنجه روحي و بدني را به جان خريده است. اين مقاله با تكيه بر شيوه وصفي تحليلي، در صدد آن است كه درون‌مايه هجو حاكمان عرب در شعر سياسي نواب را بررسي نمايد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه از جمله مهم‌ترين رويكردهاي ناپسند حاكمان عرب كه نواب در هجو خود روي آن‌ها تأكيد و تمركز زيادي دارد، عبارتند از: هجو موضع ضعيف اين حاكمان در قبال مسأله فلسطين، هجو روحيه سازش‌كارانه آن‌ها در تعامل با رژيم صهيونيستي، هجو نشست سران كشورهاي عربي و نحوه برگزاري و مصوبات بي‌فرجام آن‌ها براي ملت عرب، هجو سرسپردگي حاكمان مزدور عربي به استعمارگران غربي و ابرقدرت‌هاي جهان، هجو نزاع‌هاي داخلي ميان حاكمان عرب به عنوان عامل تفرقه و ضعف كشورهاي اسلامي، و هجو روحيه غارتگري آن‌ها. نواب در مقايسه ميان ناتواني‌هاي اين حكّام و قهرماني‌هاي مبارزان مقاومت مسلحانه عرب، در كنار هجو اين حكّام كه گاه به انبوهي از دشنام‌ها و عبارات تسمخرآميز نيز مي‌انجامد، زبان به مدح و ثناي اين مبارزان راه قيام و آزادي مي‌گشايد.