طرحواره تصويري در مفهوم¬سازي رذائل اخلاقي قرآن (با رويكرد سبك-شناسي شناختي )

از جمله سازوكارهاي شناختي بسيار كاربردي در حوزه سبك¬شناسي شناختي، «طرحوارة تصويري» است كه ساختي مفهومي و زيربنايي استعاري دارد. اين مقوله براساس تجربيات و فعاليت¬هاي بدني در حين تعامل يا مشاهده¬ي جهان و مفهوم¬سازي امور انتزاعي و مجرد پديدار مي¬گردد. اين شكل از مفهوم¬سازي با عينيت¬بخشي و مكان¬مندسازي از معاني نوين كدگشايي نموده و ظرافت¬هاي ادبي و سبكي نويني را در متون آشكار مي¬سازد. در فرهنگ قرآن، مفاهيم رذائل اخلاقي در كنار ساير امور انتزاعي و نامحسوس، در قالب طرحواره¬هاي حجمي، حركتي، قدرتي و يا در قالب تلفيقي از اين طرحواره¬ها نمود يافته است. پژوهش حاضر با تكيه بر روش توصيفي-تحليلي، شيوه مفهوم¬سازي را با ساز و كار طرحوارة تصويري، مورد واكاوي قرار مي¬دهد تا شاكله¬اي از انسان متصف به چنين صفاتي تجسم نموده و مقام و جايگاه اين صفات را عيني ساخته و از رهگذر آن، هم الگويي جامع از انسان كامل و شاخصه¬هاي آن ارائه دهد و هم ظرافت¬هاي ادبي و بلاغي قرآن را نشان دهد. گفتني است رذائلي چون « خساست»، «دنيا طلبي»، «ظلم» ، «قساوت »، «تكبر » و «تنازع » در قالب طرحوارة تصويري به نمايش درآمدند كه صحنه¬هايي كالبدينه در شكلي ناخوشايند را به تصوير مي¬كشند. از مهمترين رهيافت¬هاي اين جستار آنكه، كاربست طرحواره¬ي تصويري در گفتمان قرآني به بسامد بالاي اين مدل اشاره داشته و به تبلور تعابير پنهان زباني در اين متن مي¬پردازد؛ همچنان‌كه اين سازوكار عينيت¬بخشي، تعابير اصيل و منطقي به حساب مي¬آيند و حكايت از سبكي بي¬بديل و هدفمند در گفتمان قرآني دارند.