تأثير مخاطب بر فرم و ساختار زباني مكاتبات رشيدالدين فضل‌الله همداني

1- Rashīd al-Dīn Fadhl-allāh Hamadānī 2- Savaneh Al-Afkare Rashidi 3- letters 4- political thought 5- Ilkhanate

رشيدالدين فضل الله همداني از جمله برجسته¬ترين وزراي ايلخانيان است كه دوران وزارتش با تغييرات سياسي و اقتصادي چشمگيري در ايران همراه بود. مجموعة مكاتبات بر جاي مانده از وي در كتابي با نام سوانح الافكار رشيدي جمع¬آوري گرديده¬اند. بررسي اين مكاتبات از نظر مخاطب¬شناسي، نحوة تعامل رشيدالدين با طبقات اجتماعي سهيم در قدرت را بر ما روشن مي¬سازد. اين مقاله با تحليل ساختارهاي زباني¬اي چون: فرم مكاتبات، واژه¬گزيني، كنش¬هاي گفتاري و وجهيّت جملات، به بررسي روابط سياسي رشيدالدين با دو گروه اصلي مخاطبانش يعني عالمان ديني و حاكمان ايلخاني مي¬پردازد. تحليل¬هاي زباني گوياي اين امر است كه عالمان ديني در نزد رشيدالدين از احترام بسياري برخوردار بوده¬اند، در حقيقت رشيدالدين به نفوذ ايشان در ميان مردم چشم دوخته بود و جذب حمايت آنان را فرصتي براي بخشيدن اقتدار بيشتر به حكومت ايلخاني مي¬دانست. از سوي ديگر حاكمان ايلخاني در حقيقت بازوان اجرايي انديشه¬هاي سياسي رشيدالدين به شمار ميرفته¬اند و مسئوليت اِعمال اصلاحات غازاني در شهرها و ولايات بر عهدۀ ايشان بوده است.

Rashīd al-Dīn Fadhl-allāh Hamadānī was one of the most famous Ilkhanate s vizier that in his time the Iran experienced impressive financial and political changes. The collection of his letters has been gathered in a book called Savaneh Al-Afkare Rashidi. Studying the impact of addressee on these letters show us some important aspects of Rashid Al-Din s social relations with different social classes. This article according to some linguistic analyses such as forms of letters, word choice, speech acts and modality, study Rashid Al-Din s political relations with two main addressees of his letters, naming religious figures and Ilkhanate s rulers. Linguistic analyses reveal that Rashid Al-din shows great reverence for religious figures. As a matter of fact he needs their support to increase Ilkhani s power. On the other hand Ilkhanate s rulers act as his executive arms to fulfill his political thought and they are responsible for Ghazani s reforms in the country.