مقايسه سبك‌شناسانه داستان بيژن و منيژه شاهنامه فردوسي و گشتاسپ‌نامه دقيقي برمبناي زبان‌شناسي

سبك‌شناسي از دانش‌‌هايي است، كه از قرن نوزدهم ميلادي به‌اين سو، به‌گونه‌اي علمي موردتوجه قرارگرفت و از شيوه‌هاي مهم براي پي‌بردن به ويژگي‌هاي يك اثر و به‌دست آوردن معياري از روش يك هنرمند است؛ منظومه‌هاي حماسي نوعي از متون هستند، كه با ويژگي‌هاي خاص خود سبك حماسي را مي‌سازند؛ بنابراين تحليل سبك‌شناسي اين آثار به شناخت بيشتر سبك آن¬ها كمك مي‌كند؛ شاهنامه از مهم‌ترين منظومه‌هاي حماسي در ادبيات فارسي و تنها منظومه‌اي است، كه اشعار حماسي شاعري ديگر را نيز درخود جاي داده‌است؛ نگارنده در اين پژوهش كوشيده‌است، تا داستان بيژن و منيژه از شاهنامه را با گشتاسپ‌نامه دقيقي ازنظر دستاوردهاي جديد سبك‌شناسي، كه بر ديدگاه‌هاي زبان‌شناسي استوار است، بررسي كند، در اين جستار سنجش دو داستان ازنظر عناصر سبك ادبي در حوزه گزينش، ابداع و هنجارگريزي انجام شده‌است. به‌طوركلي بايد گفت: در بحث گزينش، گونه‌زباني در شعر فردوسي بيشتر از دقيقي نمود دارد؛ درحالي‌كه در شعر دقيقي ناهماهنگي سبكي به‌چشم مي‌خورد و بيگانه‌ستيزي او در پالودگي عامدانه زبان شعرش از واژگان بيگانه و القاب و دشنام‌هاي مربوط به ايرانيان و تورانيان روشن است، در مقوله ابداع فردوسي عبارات و اصطلاحاتي دارد، كه داراي ارزش بلاغي فراواني است و در زبان فارسي باقي‌مانده‌است؛ همچنين در بحث هنجارگريزي نيز، برجستگي سبكي در شعر فردوسي با انگيزه‌هاي بلاغي پيوندخورده و باعث زيبايي كلام او گرديده است؛ اما در شعر دقيقي عدم توانايي كامل در تكميل وزن و كهنگي بيشتر زبان او، باعث كاستن از ارزش گشتاسپ‌نامه گرديده‌است و درمجموع شعر فردوسي را در درجه بالاتري نسبت به دقيقي قرار داده‌است.