«تائيۀ عبدالرحمن جامي»، ترجمه¬اي كه از جامي نيست! (نقد و تحليل سبكشناختي ترجمۀ تائيۀ ابن¬فارض)

مقالۀ حاضر تحليلي است سبكشناسانه از قصيدۀ ترجمۀ تائيۀ ابن¬فارض كه به نورالدين عبدالرحمن جامي بازخوانده شده است. مبناي اين پژوهش كتاب تائيۀ عبدالرحمن جامي، ترجمۀ تائيۀ ابن¬فارض؛ به انضمام شرح محمود قيصري بر تائيۀ ابن¬فارض با مقدمه، تصحيح و تعليق دكتر صادق خورشا است. متنِ مُصَحَّح و علتِ اين انتساب برپايۀ نسخه¬اي خطي است كه در آن تائيۀ معروف ابن¬فارض در طي 754 بيت به زبان فارسي و با قافيۀ مختوم به حرفِ رَويِ «تاء» ترجمه و به جامي نسبت داده شده است. در مقالۀ حاضر با نگاه و اقامۀ دلائل سبكشناختي (تحليل¬هاي زباني و نحوي، و خاصه بررسي ساختارهاي وزني و قواعد عروضي، در مقايسۀ اين متن با ديگر آثار شعريِ جامي) به اثبات اين نكته پرداخته خواهد شد كه اين ترجمۀ منظوم از جامي نيست. اين ترجمه به قرائن ساختهاي خاص نحوي و زبان سست و ناتندرستِ شعري، و نيز ويژگيها و تسامحات وزنيِ بسيار هيچ تناسبِ سبكي¬اي با ديگر آثار جامي ندارد؛ و اين مغايرتِ فاحش و تفاوتهاي بنيادين سبكي به تنهايي نشان¬دهندۀ آن مي¬تواند بود كه اين متن نمي¬تواند و نبايد از جامي دانسته شود. برخي قرائن كتابشناختي و نسخه¬شناختي نيز مؤيد اين نظر هستند كه بدانها نيز اشارت خواهد رفت.