انطباق دو منظومۀ غنايي از ديدگاه روايت‎شناسي ساختارگرا

روايت‌شناسي ساختارگرا به عنوان يكي از مهم‌ترين تلاش‌هاي روايت‌شناسانه، كار خود را در نخستين دهه‌هاي قرن بيستم آغاز كرد و ادب غنايي بهترين حوزه براي مطالعات در اين حوزه است. مطالعات اساسي وگسترده در اين زمينه، نخستين بار از سوي فرماليست‏هاي روسي صورت گرفته است و گرماس از نظريّه‎‎پردازان معروف اين حوزه است كه الگوي كنشي، ‌زنجيره‎هاي روايي و مربّع معناشناسي از دستاوردهاي وي در ساختارگرايي و مطالعات ادبي است. ‎‎‌‌‎همچنين «خسرو و شيرين» و «ليلي و مجنون» از برجسته‌ترين و زيباترين داستان‎هاي ادب غنايي فارسي به شمار مي‌آيند كه به وسيلۀ نظامي گنجوي به نظم درآمده‌اند؛ از اين رو در اين پژوهش، ‌سعي بر آن است، اين دو منظومۀ غنايي با تكيه بر نظريّات سه‌گانۀ گرماس، تجزيه و تحليل ‌شود و مقايسه‌اي بين اين دو منظومه از اين ديدگاه صورت گيرد. ‎‎‌‌‎هدف اصلي دست يافتن به ميزان انطباق اين دو اثر با الگوي گرماس (الگوي كنشي، ‌زنجيره‎هاي روايي و مربّع معناشناسي) است. ‎‎‌‌‎حاصل اين پژوهش كه به روش توصيفي- تحليلي و بر مبناي مطالعات كتابخانه‎اي انجام شده، ‌بيانگر اين است كه دو منظومۀ غنايي «خسرو و شيرين» و «ليلي و مجنون» در قالب نظريـّۀ‌ ساختارگرايانه و معناشناسانۀ گرماس قابـل بررسي هستند و با اندك تفاوتي با يكديگر، از الگوي ساختاري و روايي كاملي برخوردارند.