كانه زايي مس نوع مانتو در سنگ هاي آتشفشاني-آذرآواري ائوسن ميزبان كانسارهاي بخش شمالي منطقه معدني عباس آباد، شمال شرق زون ايران مركزي

چندين كانسار مس چينه كران درون تواليهاي آتشفشاني رسوبي آذراواراي ائوسن مياني در دو بخش شمالي وجنوبي منطقه معدني عباس آباد در شمال شرق زون ايران مركزي، كمربند فلززايي كوير سبزوار، در شمال شرق شاهرود واقع شده اند. در كانسارهاي بخش شمالي منطقه معدني عباس اباد كانيسازي چينهكران بهصورت پركننده فضاي خالي، افشان، رگه رگچهاي عموما در بالاترين تراز گدازههاي آتشفشاني قرار ميگيرد. كانههاي اصلي شامل كالكوسيت، بورنيت، مالاكيت، مس فلزي، پيريت، كوپريت و كووليت همراه با بادامكهاي زئوليت كلسيت و كوارتز مي باشد. كانه زايي سولفيدي مس شامل كالكوسيت، پيريت، بورنيت و كوليت در اعماق و كانهزايي اكسيدي به صورت كانيهاي كربناته مس در زون اكسيدان تشكيل شده اند. دگرسانيهاي كلريتي، اپيدوتي، كربناتي، هماتيتي و سيليسي شدن عمده ترين دگرسانيهاي سنگهاي ميزبان همزمان با كانه زايي ميباشند.بر اساس تلفيق ويژگيهاي زمين شناسي، كاني شناسي و دگرساني سنگ ميزبان، حالت چينه كران كانه زايي و پاراژنزكانيايي، مشابه با ديگر كانسارهاي تيپ مانتو در دنيا، سه مرحله اصلي كانيسازي در كانسارهاي مس بخش شمالي عباس آباد قابل شناسايي ميباشد. مرحله اول شامل فعاليتهاي آتشفشاني زيردريايي و فوران گدازههاي پيروكسن آندزيتي مگاپورفيري بههمراه دگرساني پروپليتيكيشدن ميباشد. در مرحله دوم دياژنز اوليه و احيا باكتريايي سولفات باعث تشكيل پيريت و مگنتيت بهصورت پركننده فضاي خالي و دانه پراكنده در واحد سنگ ميزبان شده است. نهايتا در مرحله سوم افزايش ضخامت رسوبات، فرونشست حوضه و دياژنز تدفيني بههمراه ورود سيالات اكسيدان غني از مس به داخل واحد ميزبان احيايي موجب جانشيني سولفيدهاي مس ازجمله كالكوسيت و كووليت و هماتيتهاي تيغهاي ثانويه در كانسارهاي مس منطقه عباسآباد شده است.