بررسي و تقسيم بندي مينرالوژي وكاني سازي زون هاي مختلف كانسار مس سونگون

مناطق شمالي استان آذربايجان شرقي(ناحيه اهر) با قرار گرفتن بر روي كمربند آلپ- هيماليا داراي انديس هاي متعدد مس و عناصر فلزي ديگر نظير سرب، روي و آهن است. كمربند ياد شده از كوه هاي آلپ از اروپاي غربي شروع شده و پس از عبور از كشورهاي اروپاي شرقي از ناحيه ي مرزي جلفا وارد ايران مي شود و در نهايت با عبور از كشورهاي پاكستان و هندوستان به كوه هاي هيماليا ختم مي گردد. در ناحيه ي اهر روي اين كمربند، بيش از30 انديس معدني مس شناسايي شده است. كانسار مس سونگون در فاصله ي هوايي 40 كيلومتري شمال غرب اهر قرار گرفته و بزرگترين انديس مس در شمال غرب ايران است. اين كانسار يكي از بزرگترين كانسارهاي مس دنيا بوده و قابل مقايسه با معادن سرچشمه در ايران، بينگهام در آمريكا، چوكي كوماتا در شيلي است. كانسارهاي مس پورفيري نوع مونزونيتي و كوارتز مونزونيتي همراه با سنگ هاي مونزونيتي و گرانوديوريتي پورفيري كالك آلكالن واقع در زونهاي فرو رانش حواشي فعال قاره اي يافت مي شوند و مقداري از آنها نيز با سري هاي كالكو آلكالن با پتاسيم بالا وشوشونيتي قوس هاي پس برخوردي در ارتباط اند. توده هاي نفوذي نيمه عميق، اكثراً تشكيل استوك و گاهي دايك و به ندرت باتوليت مي-دهند و اغلب استوك ها به فرم تلسكوپي و با ساختمان دم در دم در يكديگر نفوذ مي كنند. ماگماي كالك آلكالن ضمن بالا آمدن، در دماي خاصي شروع به تبلور مي كند و همزمان با آن تفريق ماگمايي شروع مي‌شود. محلول هاي ماگمايي غني از كاتيون هاي سديم، پتاسيم و كمپلكس هاي كلرورمسيف سرب و روي در بخش فوقاني سيستم متمركز مي‌شوند. محلول هاي ماگمايي موجب تغييرات شيميايي و كاني شناسي در سنگ هاي منطقه مي‌شود كه به آن آلتراسيون گويند. حرارت توده هاي نفوذي موجب به چرخش در آمدن آب هاي زيرزميني مي شود كه خود باعث آلتره شدن سنگ هاي منطقه اي گردد. زون هاي آلتراسيون كه در مركز سيستم واقع اند تحت تاثير آب هاي ماگمايي قرار مي گيرند در حالي كه زون هاي خارجي تحت تاثير آب هاي سطحي به وجود مي آيند. گسترش و شدت زون هاي آلتراسيون بستگي به حجم محلول هاي ماگمايي، ساختمان هاي اوليه و ثانويه و تركيب شيميايي منطقه دارد. چهار زون آلتراسيون پتاسيك، پروپليتيك، آرژيليك و سرسيت در سيستم هاي مونزونيتي يافت مي شوند.