تحولات مسئوليت كيفري نوجوانان در قانون مجازات اسلامي مصوب 1392

بزهكاري نوجوانان يكي از مسائل حائز اهميت است كه ﻣﺪ ﻧﻆﺮ محققان علوم ﺟﺮﻡ شناسي،جامعه شناسي و حقوق قرار دارد. تاريخ ﻋﺪاﻟﺖ ﻛﻴﻔﺮي با ﮔﺬﺭ ﺯﻣﺎﻥ اﺯ واكنش هاي ﺳﺮﻛﻮب گر و ﺷﺪﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﺮﻭه ﻋﺪﻭﻝ و به ﺳﻤﺖ حمايت از آن ها جهت اصلاح و تربيت حركت ﻛﺮﺩﻩ اﺳﺖ و ﻧﺴﺒﺖ به اﻳﻦ گروه سني اﺯ نظام مسئوليت كيفري ﺗﺪﺭﻳﺠﻲ اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ. يكي از ايراداتي كه سابقأ نسبت به قانون مجازات اسلامي مصوب 1370 مطرح مي گرديد، پايين بودن سن مسئوليت كيفري و دفعي بودن مسئوليت جزايي بود؛ اما با تصويب قانون مجازات اسلامي در سال 92، در خصوص ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻛﻨﻮﻧﻲ نظام حقوقي اﻳﺮاﻥ ﺩﺭ مواجهه با ﺑﺰﻫﻜﺎﺭﻱ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎﻥ ﻣﻲ ﺗﻮاﻥ ﮔﻔﺖ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺗﻌﺰﻳﺮاﺕ هرچند كماكان بلوغ جنسي شاخصه شروع مسئوليت كيفري مي باشد ليكن اﺯ ﻧﻆﺎﻡ مسئوﻟﻴﺖ ﻛﻴﻔﺮﻱ ﺗﺪﺭﻳﺠﻲ اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻛﻪ اﺯ ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪﻩ ي اﻟﺘﻌﺰﻳﺮ ﺑﻤﺎ ﻳﺮاﻩ اﻟﺤﺎﻛم، با موازين فقهي ﻣﻨﻂﺒﻖ مي باشد و از طرف ديگر با ﻣقررات ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻫﻤﺎهنگ است اﻣﺎ در بخش حدود و قصاص، با تصويب ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامي همچنان از نظام دفعي براي مسئوليت كيفري استفاده گرديده است. البته در اين بخش نيز با آزادي عملي كه براي محاكم جهت عدم اجراي حدود و قصاص در نظر گرفته شده است، تا حدودي ايرادات سابق رفع گرديده است.