تحولات قانون مجازات اسلامي در خصوص مسئوليت كيفري ناشي از اختلالات رواني

ارتكاب جرم يعني عمل خلاف قانون همراه با اراده و آگاهي موجب مسئوليت كيفري يا جزايي است و بنابراين فرد بايد طبق قانون مجازات شود . مسئوليت كيفري در واقع ، انتساب فعل يا ترك فعلي است كه قانون گذار انجام يا ترك آن را جرم محسوب و مطابق قانون براي آن مجازات تعيين كرده است اما اگر فردي حين انجام يك فعل مجرمانه به دلاليلي نظير نوعي بيماري رواني مانند جنون ، فاقد اراده بوده و آگاهي ودرك صحيحي از مجرمانه بودن رفتار خود نداشته باشد ، مجرم محسوب نشده و مجازات نمي شود از اين رو طبق قانون جديد مجازات اسلامي مصوب سال 1392 بيماري هاي رواني يعني بيماري هايي كه سلامت عقل و روان را تحت تاثير قرار مي دهند و اراده را از انسان سلب مي كند فرد را در حالت جنون قرار داده و از مسئوليت كيفري مي رهاند . اما با توجه به اينكه همه بيماري هاي رواني اراده را به طور كامل سلب نمي كنند تعيين اينكه يك فرد بيمار داراي اختلال رواني تا چه حد داراي مسئوليت كيفري است از اهميت بسزايي برخوردار است و از اين رو آگاهي و دقت نظر قضات را مي طلبد تا با توجه به هر بيماري و ميزان مسلوب الاراده بودن فرد براي وي تعيين مجازات نموده و از محدوده عدالت خارج نشوند و همچنين با پذيرش مسوليت كيفري نسبي ويا تخفيف مجازات به استناد كيفيات مخففه از نگاه علم حقوق وضمن توضيح اختلال رواني كه بي سازماني شخصيتي آنچه در اين مقاله به آن پرداخته شده است بررسي اختلالات رواني ومسئوليت كيفري در قانون مجازات اسلامي 1392رامورد مداقه قرار داديم ومباحث تجديدنظر شده درلايحه كه تبديل به قانون شده از جمله تعيين درجات جنون بار اثبات جنون در امور كيفري اقدامات قضايي در قبال جنون حدوث جنون حين ارتكاب جرم حدوث جنون تا پيش از صدور حكم قطعي حدوث جنون پس از صدور حكم قطعي را در ارتباط با مسوليت كيفري ناشي از اختلالات رواني مورد پژوهش و تحقيق قرار داديم تا به تحولات قانون مجازات اسلامي 92در خصوص مسوليت كيفري ناشي از اختلالات رواني كه بر سلامت عقل انسان تاثير گذار بوده و فرد را به طور كامل يا نسبي فاقد اراده و تمييز مي گرداند . قانون ايين دادرسي كيفري از مهمترين قوانين پايه اي هر كشوري است كه بخش مهمي از نظم عمومي كيفري و عدالت كيفري از طريق ان اجرا مي شود مقررات ايين دادرسي كيفري در ايران در دهه هاي گذشته پس از چندين مرحله تغييرات در سال 1392 مصوب شد . جرم عبارت است از رفتار ارادي كه به نقص اوامر قانوني مي انجامد و تنها موجودي كه مي تواند داراي اراده اگاه باشد انسان است .يكي از مواردي كه مانع تحقق مسوليت كيفري مي شود و در تمامي جوامع بشري نمودي عيني دارد ،عارضه اي به نام جنون و بيماريهاي رواني است .مسئوليت كيفري يكي از مهمترين مباحث حقوق كيفري است داراي اركاني است كه داشتن عقل ركن اصلي ان است وفقدان ان يكي از موانع مسوليت و مجازات محسوب مي شود . در قانون مجازات اسلامي 1370 جنون جزء عوامل رافع به شمار امده است و بايد اين طور گفت كه شاه بيت مسوليت كيفري اراده وتفكر است .در جامعه امروز ما كه تمام مصاديق حقوق شهروندي به طور كامل توسط حكومت و ديگر اعضا جامعه رعايت نمي گردد لذا درجه اخلاقيات فردي ،اجتماعي و اعتقادي – مذهبي به نحو چشگيري كاهش يافته و اين امر ناشي از عامل افزايش بزهكاري و يا بزه ديدگي در جامعه مي باشد كه بايد براي پشتيباني و مصون ماندن جامعه تمهيداتي متناسب و قوانيني متناسب مصوب شود.