بررسي نمادهاي خيال در تصاوير كتاب كودك (مطالعه موردي: عمو نوروز)

تصاوير خيال انگيز امكان تصور حضور كودك در موقعيت هاي گوناگون، پرواز فكر و كشف پديده ها را براي او فراهم مي كند. نيروي خيال در انسان، امكان تخيّل را به او مي دهد. تخيل غالباً با تركيب صورت هاي واقعي و غيرواقعي، و ساختن تركيبي خيالي انجام مي گيرد. اين توانايي هاي ذهني انسان در جاي خود به عنوان مثال در هنر، ارزشمند است. مقاله حاضر، ويژگي هاي تخيل را در كتاب كودك «عمو نوروز» مورد بررسي نشانه شناختي قرار مي دهد. در اين كتاب، داستان نوروز و مراسم آن با استفاده از نشانه هايي چون عمو نوروز، جارو، آب پاش، شكوفه هاي بهاري، ماهي به رنگ قرمز، آينه، سنجد، سيب، سير، سماق، سبزه و ... به تصوير كشيده شده است. كتاب عمو نوروز از آن جهت براي بررسي نشانه شناختي ارزشمند تلقي مي شود كه فرشيد مثقالي، تصويرگر كتاب، توانسته روايت را به شيوه نمادين در تصاوير پيش ببرد. اين مقاله، با هدف بررسي و توصيف نقوش خيالي، به معرفي برخي از نشانه هاي تصويري پركاربرد در تصويرسازي كتاب كودك عمو نوروز پرداخته و در پي پاسخ به دو سؤال زير است: الف) آيا تخيل در تصويرگري كتاب كودك، مي تواند تصوير ذهني كودكان را نسبت به موضوع متن تحت تأثير قرار دهد؟ ب) كاربرد نشانه هاي بومي چگونه بر كيفيت تصويرگري كتاب كودك تاثيرگذار است؟ نتايج پژوهش بيانگر آن است كه، علاوه بر شخصيت جذاب، ساده و درعين حال عميق عمو نوروز، نوع نقاشي آن نيز از جذابيت برخوردار است؛ نگاه و خيال آدم هاي قصه عمو نوروز ساده است؛ ترنم هواي آن ساده است؛ گرد و غبار از تمام عناصر آن گرفته شده؛ بوي خوش گل ها از لابه لاي نقاشي هاي آن به مشام مي رسد و وزيدن هواي بهاري بر چهره و موي پيرزن نمايان است. نگاه، لحظاتي بر روي سبزه ها گردش مي كند و دل عمو نوروز همچو دل پارسايان، آيينه اي صاف و صيقل خورده، پرتو انوار عشق جاويدي را بشارت مي دهد.