بررسي عناصر نمادين در نگاره داستان سام نريمان و زادن زال در شاهنامه‌ي شاه‌تهماسب

شاهنامه اين گنجينه‌ي ملت و كشور ايران، مجموعه‌اي از كهن‌ترين خاطرات قومي، آداب‌و‌ رسوم و آيين‌ها در ايران باستان است. يكي از آيين‌هاي شادماني در شاهنامه، تولد كودك است كه فردوسي در داستان تولد زال به خوبي به آن پرداخته است. به دليل تعلق‌خاطر ايرانيان نسبت به شاهنامه، نگارگران چيره‌دست، مهارت و خلاقيت خود را در پي خلق تصاويري از اين اثر منظوم به اجرا گذاشته‌اند. اوج ظرافت و زيبايي در اين آثار، با عنايت به تصاوير موجود در مكتب صفوي به چشم مي‌خورد كه آن مجموعه نفيس و باارزش، شاهنامه شاه‌تهماسب مي‌باشد. به طور كلي، شاهنامه و شاهنامه نگاري جايگاه كم‌نظيري در شكل گيري هويت فرهنگي و هنري ايرانيان و منبع بسيار غني و معتبري براي دستيابي به عناصر و نمادها مي‌باشد. نمادگرايي به عنوان يكي از ابزارهاي بيان تصويري و انتقال مفاهيم، آثار زيادي از نگارگري ايراني را در صورت و معنا به هم نزديك كرده است. بنابراين، بررسي عناصر نمادين در نگارگري، با توجه به جايگاه نمادها و چگونگي كاربرد آنها قابل ملاحظه است. در اين نوشتار عناصر نمادين در نگاره داستان سام نريمان و زادن زال در شاهنامه‌ شاه‌ تهماسب مورد بررسي قرار گرفته است. هنرمند ايراني به آفرينش داستان در فضاي نمادين مي‌پردازد، و با بررسي نمادها در اين نگاره مي‌توان به اين نتيجه اذعان داشت كه، نگارگر ضمن در نظر داشتن فضاي كلي داستان، براي تصوير كردن، علاوه بر متن شاهنامه از متون ديگر و همچنين در مواردي از ويژگي‌هاي زمان خود (عصر صفوي) بهره جسته است.