كاربست نظريه بازي در تعيين تعادل اقتصادي زيست محيطي

Application of Multi-Objective Game Theory Model in Balance of Economic-Environmental Conflicts

امروزه توجه به ابعاد و مسائل كليدي مرتبط با اقتصاد محيط زيست در كشور از اهميت زيادي برخوردار است؛ برخورداري از يك جريان مداوم رشد اقتصادي به شرطي حاصل مي‌شود كه انسان از شدت بهره‌برداري و تخريب محيط‌زيست اجتناب نمايد. در اين مطالعه يك مدل چندهدفه نظريه بازي (MOGT) جهت تصميم‌گيري و موازنه چالش‌هاي اقتصادي-زيست‌محيطي حوضه آبخيز هراز طي دوره زماني 1395-1396 استفاده شده است. از نظريه بازي‌ها به‌عنوان ابزاري جايگزين براي حل تعارضات استراتژيك يعني توسعه اقتصادي (توسعه و كاربرد زمين) و حفاظت از محيط‌زيست استفاده‌شده است. نوآوري و مزيت مدل چندهدفه بازي را مي‌توان هنگام ارائه نتايج آن مشاهده كرد، به‌طوري‌كه اين مدل برخلاف مدل متعارف چندهدفه كه جواب بهينه پارتو را به دست مي‌دهد منجر به دستيابي به راه‌حل تعادلي نش مي‌گردد. در حالت تعادل نش بازي، چالش‌هاي اقتصادي-زيست‌محيطي متوازن شده و طرفين بازي به توافق مي‌رسند. از سوي ديگر مدل به‌كاررفته، به‌آساني قابل تفسير توسط تصميم‌گذار است. نتايج نشان داد كه الگوي فعلي كاربري اراضي متناسب با اهداف اقتصادي-‌زيست‌محيطي نيست و لازم است تغييراتي در كاربري‌هاي فعلي صورت پذيرد. با مقايسه نتايج مدل برنامه‌ريزي كلاسيك چندهدفه و مدل بازي بر مبناي دورهاي چانه‌زني برتري مدل MOGT نسبت به مدل متعارف برنامه‌ريزي چندهدفه مورد تأييد قرار گرفت.

In this study a multi-objective game-theory model (MOGT) is developed to support decision making process for balancing economic and environmental conflicts in Haraz watershed management. MOGT is used as an alternative tool for analyzing strategic interaction between environmental protection and integrating agricultural economic (land use and development). The innovation and advantages of multi-objective game-theory model can be seen in the results which leads to Nash stability but the results of the classic multi-objective model leads to Pareto-optimal outcomes. In the Nash equilibrium provided by MOGT model, the conflicting goals of environmental protection and economic development within Haraz watersheds stakeholders are balanced. And the player reach an agreement after several rounds of bargaining. Also the applied model can be interpreted easily by decision makers. The result showed that the current land use pattern is against the simultaneous sustainability of environment and economic in the area so a modification in the current land use pattern is necessary. By comparing classic multi-objective approach and the MOGT model the comprehensive and robustness of multi-objective game-theory model based on bargaining rounds was confirmed