محاسبه‌ي تمركز قدرت انحصاري كشورهاي صادركننده‌ي نفت اوپك و اثر آن بر رشد اقتصادي

Calculation of Monopolistic Power Concentration of OPEC and its Impact on Economic Growth

سازمان اوپك داراي نقش كليدي در تصميمات سياستي و اقتصادي مرتبط با نفت در سطح جهاني مي باشد. سنجش تمركز صادركنندگان نفت و تعيين سهم فروش در بازار نفت يكي از مهم‌ترين ويژگي‌ها و شاخص‌هايي است كه مي‌تواند بيانگر نحوه‌ي توزيع قدرت انحصاري اين كشورها باشد. در رتبه‌بندي 12 كشور صادركننده‌ي نفت اوپك ( ايران، عربستان، نيجريه، قطر، امارات، ونزوئلا، الجزاير، عراق، كويت، ليبي، اكوادور و آنگولا) به لحاظ سهم فروش نفت، متوسط سهم صادرات نفت در دوره‌ي زماني 2000 تا 2013 براي كشورهاي اوپك به ترتيب عربستان 27.17 درصد، امارات 9.87 درصد، ايران 9.02 درصد، ونزوئلا 8.36 درصد، نيجريه 8.35 درصد، كويت 7.42 درصد، الجزاير 7.32 درصد، قطر 5.87 درصد، عراق 5.79 درصد، ليبي 5.16 درصد، آنگولا 4.54 درصد و اكوادور 1.04 درصد مي‌باشد. شاخص تمركز هرفيندال –هيرشمن براي كشورهاي اوپك در سال 2003 بيشترين مقدار 1405.93 و در سال 2009 كمترين مقدار 1162.89 را داراست. ضريب تمركز براي اوپك در دوره‌ي 2000 تا 2013 بيانگر اين است كه اوپك داراي بازار انحصار چندجانبه‌ي سخت است. شاخص تمركز هرفيندال هيرشمن براي كشورهاي اوپك در بازه‌ي زماني 2000 تا 2013 به ترتيب عربستان 10367، امارات 1368، ايران 1186، ونزوئلا 997، نيجريه 981، كويت 777، الجزاير 765، قطر 535، عراق 503، ليبي 391، آنگولا 312، اكوادور 15 محاسبه گرديد. نتايج برآورد مدل داده‌هاي تابلويي نشان‌دهنده‌ي اين است كه متغير سهم صادرات نفتي، اثر مثبت و معناداري بر رشد اقتصادي كشورهاي صادركننده‌ي نفت اوپك دارد.