تحليلي بر عوامل مؤثر در توسعه صنعتي ايران و تركيه

Analysis of Determinants of Industrial Development in Iran and Turkey

عملكرد نظام سياسي، تحولات اقتصادي و تحولات ساختار نهادي در فرايند توسعه صنعتي از اهميت بالايي برخوردار است. در اين مقاله دلايل توسعه صنعتي تركيه و به تبع آن، رشد قابل توجه اين كشور طي سه دهه گذشته و عدم توانايي ايران در دستيابي به چنين رشد فزاينده‌اي در بخش صنعت، با تأكيد بر تحولات نهادي مورد كنكاش قرار مي‌گيرد‌. براي اين منظور، تجربه تركيه و ايران در تحول ساختار صنعتي، ساختار تجاري و نهادهاي مؤثر بر عملكرد اقتصادي طي سال‌هاي 2015-1960 بررسي مي‌شود. نتايج اين تحقيق بيانگر آن است كه: فقدان استراتژي توسعه صنعتي، وجود ثروت طبيعي و درآمد نفتي، و ضعف نهادهاي نظارتي در ايران؛ و تكيه دولت به درآمدهاي مالياتي، ارتباطات گسترده‌ي‌ سياسي و اقتصادي با كشورهاي توسعه‌يافته، جهت‌گيري بلندمدت و هدفمند استراتژي توسعه صنعتي، تحولات نهادي از جمله استقلال بانك مركزي و تقويت نهادهاي نظارتي در تركيه از مهم‌ترين عوامل مؤثر بر توسعه صنعتي تركيه طي سه دهه اخير و عدم موفقيت ايران بوده است.

Performance of the political system, economic changes and changes in institutional structure of industrial development process are very important. This paper is explored the reasons of industrial development and also significant growth in Turkey over the past three decades and surveys inability of Iran in achievement to upward growth in the industry sector with an emphasis on institutional changes. For this purpose, this paper surveys the experience of Turkey and Iran in the evolution of industrial structures, commercial structures and institutions affecting economic performance during 1960-2015. The results indicate that the absence of industrial development strategy, the natural wealth and oil revenues, and a failure of regulatory institutions in Iran and government reliance on tax revenues, political and economic relations with the developed countries, long-term and targeted orientation in development industrial strategy, institutional changes of Turkey (including strengthening the independence of the central bank and regulatory institutions) are the most important factors affecting industrial development in Turkey and the failure of Iran.