شماره ركورد كنفرانس :
4081
عنوان مقاله :
جشن مردگان در فرهنگ مردم و بازنمايي آن در برنامه‌هاي تلويزيوني نوروز فاطمي 1394
پديدآورندگان :
آني زاده علي anizadehali@yahoo.com آموزش زبان فارسي
كليدواژه :
جشن مردگان , جشن فروردگان , علفه , نوروز فاطمي , سي‌وشش‌عيدما
عنوان كنفرانس :
دومين همايش ملي نگاهي نو به زبان و ادب عامه
چكيده فارسي :
جشن مردگان ريشه در نياپرستي دارد و اقوام، اديان و كشورهاي مختلف در قالب آيين‌هاي گوناگون، ارواح نياكان و درگذشتگان خود را گرامي مي‌دارند و به بازگشت و فرود آمدن آنها به مساكن اوليه خود بر روي زمين اعتقاد دارند. جشن فروردگان يكي از جشن‌هاي زرتشتي ايرانيان و بازمانده عيد مردگان است كه با اعمال مختلفي در روزهاي پاياني سال اجرا مي‌شود. ردّپاي اين آيين هرچند امروزه در برخي جشن‌هاي محلي مثل «سي‌وشش‌عيدما» مازندران هويداست اما اين آيين پس از مسلمان شدن ايرانيان، با حفظ ساختار و پيشينه و با محتوايي جديد در سراسر كشور به نام‌هاي جمعه آخر سال، و عرفه يا علفه (الفه) به حيات خويش ادامه مي‌دهد. علفه (روز پيش از نوروز) در گستره ايران، به گراميداشت درگذشتگان اختصاص دارد از اين رو نه‌تنها فرصتي براي همراهي خانواده‌هاي داغديده و بيرون آوردن آنان از عزاست، بلكه در بزنگاه قرينگي جشن‌ها و سوگواره‌ها، همچون نوروز فاطمي (تقارن نوروز و ايام فاطميه) كه به دليل همپوشاني تقويم‌هاي شمسي و قمري روي مي‌دهند، راهكاري ميانه است تا بي‌آنكه حرمتي شكسته شود به نحو شايسته‌اي آيين‌ها در تعادل و به دور از صورت معمول گرامي داشته شود. اين جستار تلاش كرده ضمن توصيف و تبيين جشن مردگان، نحوه بازنمايي آن را در پنج ويژه‌برنامه تلويزيوني شبكه‌هاي (1،2،3،4و5) در نوروز فاطمي 1394 به روش تحليل محتواي كيفي بررسي نمايد. نتيجه پژوهش نشان مي‌دهد برنامه‌سازان براي نشان دادن تلاقي غم و شادي در اين برنامه‌ها، به لحاظ ساختاري از قالب‌هاي برنامه‌سازي متنوعي بهره گرفته‌اند و به لحاظ محتوايي نيز با توجه به مناسبت شهادت حضرت زهرا(س) بر عنصر مادرانه بودن و يادبود مادران شهيد تاكيد كردهاند. تحويل سال بر مزار شهدا، خانه‌تكاني و سبزه بردن براي آنان و يادبود علما و هنرمندان فقيد سال گذشته، يادبود شهداي يتيم و بي‌سرپرست و مصاحبه با بانوان بازيگري كه نقش مادران شهيد را بازي كردهاند از ديگر محورهاي پربسامد برنامه‌ها بوده است.
