گزارش كنه سيكلامن Phytonemus pallidus fragaria از گلخانه‎هاي توت فرنگي شهرستان جيرفت

Report of Cyclamen mite Phytonemus pallidus fragaria from the strawberry greenhouse of Jiroft

كنه سيكلامن Phytonemus pallidus fragaria (Banks) (Tarsonemidae) يكي از آفات مهم بسياري از گياهان مانند توت فرنگي، سيكلامن، ژربرا، بگونيا، بنفشه آفريقايي، پيچك، گل داوودي، شمعداني، اطلسي، زبان در قفا و گل ميمون است. اين كنه اولين بار در سال 1898 از آمريكا گزارش شده است. در گياهان آلوده لكه‎هايي ايجاد ‎مي‎شود، برگ‎ها و گل‎ها بد شكل مي‎شوند، گل‎هاي كمتري توليد مي‎شود و گل‎ها عقيم مي‎گردند. برگ‎ها ظاهري چروكيده و زبر مي‎گيرند و رگبرگ‎ها بسمت بالا برآمده مي‎گردند. گياهان با آسيب كمتر ظاهري متراكم مي‎گيرند. رشد جديد متوقف مي‎گردد و گياه ظاهري فنجاني شكل مي‎گيرد. كنه سيكلامن براي زنده ماندن به رطوبت نسبي بالا (80 تا 90%) نياز دارد و نور گريز است. بنابراين اين آفت در برگچه‎هاي باز نشده تاج گياه، بين برگ‎هاي باز نشده جوان در غنچه يا در جوانه‎هاي جنيني گل يافت مي‎شود. اين كنه خيلي كوچك است (2/0 ميلي متر) و معمولاً قبل از شناسايي خسارت زيادي وارد مي‎نمايد. كنه‎هاي ماده زرد مايل به قهوه‎اي هستند و در طي يك هفته 12 تا 16 تخم (μm 125×75) در 2 يا 3 دسته بين جوانه گياه مي‎گذارد. تخم‎ها 3 تا 7 روز بعد تفريخ مي‎شوند. لاروها يك تا چهار روز تغذيه مي‎كنند و چرخه زندگي كنه سيكلامن يك تا سه هفته طول مي‎كشد. با توجه به اينكه كنه سيكلامن توسط برگ‎ها و گل‎هاي غنچه محافظت مي‎شود لذا كنترل اين آفت بسيار دشوار است. بنابراين هنگام خريد نشاء بايد با دقت از لحاظ هرگونه آلودگي بررسي شوند. با توجه به اينكه اين كنه براي اولين بار در ايران از استان كردستان گزارش شده است (در شهريور 1395) و از سويي اكثر گياهان كاشته شده در شهرستان جيرفت از نهالستان‎هاي استان كردستان خريداري مي‎شوند لذا احتمال مي‎رود كه اين كنه از نهالستان‎هاي آلوده به اين منطقه منتقل شده است.