بررسي اثر كاربري اراضي بر وضعيت كربن آلي در خاك و خاكدانه ها

بررسي تأثير نوع كاربري اراضي بر نحوه عملكرد خاك در اكوسيستم، از طريق مطالعه و ارزيابي تغييرات شاخص‌هاي كيفيت خاك امكان پذير است. مطالعاتي كه با هدف ايجاد تعادل بين ميزان توليد و حفظ و بهبود كيفيت منابع اراضي انجام مي‌گيرند امكان شناسايي مديريت‌هاي پايدار و به تبع آن پيشگيري از تخريب فزاينده‎‌ي خاك را فراهم مي‌سازد. يكي از مهم‌ترين پيامدهاي كاهش كيفيت خاك، افزايش آسيب پذيري در برابر فرسايش خاك مي‌باشد. در اين پژوهش با هدف بررسي تأثير كاربري‌هاي مختلف بر شاخص‌هاي فيزيكي خاك تعداد 104 نمونه (از عمق 0 تا 15 سانتي‌متر) از چهار كاربري باغ (24 نمونه)، جنگل (25 نمونه)، مرتع (28 نمونه) و اراضي زراعي (27 نمونه) در قالب طرح كاملاً تصادفي در منطقه رابر واقع در جنوب غربي استان كرمان تهيه شد. ماده آلي، كربن آلي در خاكدانه هاي درشت و كربن آلي در خاكدانه هاي ريز به عنوان شاخص‌هاي فيزيكي كيفيت خاك محاسبه شدند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه نوع كاربري اراضي بر ميزان ماده آلي، كربن آلي در خاكدانه هاي درشت (خاكدانه هاي بزرگ تر از قطر 250 ميكرون) و كربن آلي در خاكدانه هاي ريز (خاكدانه هاي كوچك تر از قطر 250 ميكرون) در سطح يك درصد معني دار شد نتايج نشان داد، بيش ترين مقدار ماه آلي مربوط به كاربري باغ (11 /5 درصد) و كم ترين مقدار آن مربوط به كاربري مرتع (01 /1 درصد) بود، بيش ترين مقدار كربن آلي درخاكدانه درشت مربوط به كاربري باغ (53/ 1 درصد) و كم ترين مقدار آن مربوط به كاربري مرتع (37/ 0 درصد) بود، بيشترين مقدار كربن آلي در خاكدانه ريز مربوط به كاربري باغ (17 /1 درصد) و كم ترين مقدار آن مربوط به كاربري مرتع (38 /0 درصد) بود. به طور كلي كاربري باغ به علت تاج پوشش زياد باعث برگرداندن ماده آلي به خاك شد در نتيجه ميزان ماده آلي در خاك افزايش يافته و همين امر منجر به بهبود كيفيت و خصوصيات خاك در كاربري باغ گرديد اما در كاربري مرتع به دليل اينكه ميزان ماده ي آلي كم بود در نتيجه باعث كاهش كيفيت و خصوصيات خاك شد.