بررسي ويژگي‌هاي بازار در شهر اسلامي در راستاي تحقق الگوي ايراني-اسلامي

بازار يكي از عيني‌رين نمودهاي معماري و شهرسازي ايراني اسلامي است كه به عنوان ستون فقرات و قلب تپنده شهر، ايفاي نقش مي‌كند. از اين‌رو تحليل ويژگي‌هاي بازار اسلامي از مباحث مهم اقتصاد اسلامي است كه كمتر بدان پرداخته شده است. بر اين مبنا، در مقاله حاضر با استفاده از روش توصيفي- تحليلي به بررسي ويژگي هاي بازار از ديدگاه اسلام پرداخته شده و جمع آوري اطلاعات با استفاده از روش اسنادي و كتابخانه‌اي انجام شده است. بنابراين، هدف از اين مقاله شناخت ويژگي‌هايي است كه بايد فروشندگان و خريداران در بازار اسلامي مورد توجه قرار دهند. از آنجا كه اسلام يك روش زندگي است رفتار بازاريان بايد به منظور موفقيت در دنيا و آخرت با قرآن و حديث، دو منبع اصلي مسلمانان هماهنگ باشد. در اين مقاله بازار اسلامي را با ويژگي‌هاي شفّافيت، صداقت، تطابق با شرع بازشناسي، و سپس به توضيح مختصري درباره آداب و اصول تجارت از ديدگاه اسلام مي‌پردازيم. منظور از صداقت بازار به اين است كه چگونگي تعامل عرضه كنندگان و تقاضا كنندگان، فضاي فيزيكي، نورپردازي، چينش كالا و فضاي حاكم بر بازار به طور پايدار واقع نما باشد. شفّافيت در بازار اسلامي، از طرفي، متأثّر از فضاي فيزيكي بازار اسلامي است كه ياد خدا و ترس از روز قيامت را تقويت مي‌كند؛ و از طرف ديگر، ناشي از انگيزه‌هاي قوي و الهيِ عاملان اقتصادي براي پرهيز از پنهان كاري اطلاعاتي است. كاهش قيمت، تسهيل مبادلات، افزايش اضافه رفاه مصرف كننده، اضافه ارزش توليدكننده، و سرانجام افزايش كارايي بازار، از نتايج شفّافيت قوي است.