بررسي و تحليل حقوق شهروندي (ابعاد اجتماعي-حقوقي) از نگاه نهج‌البلاغه

حقوق شهروندي و حقوق بشر از مباحث مهم امروز جهان است كه موردتوجه انديشمندان و پژوهشگران علوم مختلف قرارگرفته است. با توسعه جوامع و اهميت يافتن نظام اجتماعي و نقش شهروندان در اداره جامعه و تقويت حكمراني خوب، توجه به مسئله حقوق شهروندي بسيار اهميت يافته است، به‌طوري‌كه به لحاظ تاريخي اين مفهوم در انديشه امام علي (ع)، به‌طور دقيق و جامع موردتوجه بوده است. در اين پژوهش حقوق افراد يك جامعه كه آن را حقوق بشر و يا حقوق شهروند ناميده‌اند، از منظر حضرت علي (ع) موردبررسي قرارگرفته است و در اين پژوهش گرچه به تحقيقات ديگر پژوهشگران نيز توجه شده، اما سعي بر آن بوده كه به منبع اصلي، نهج‌البلاغه مراجعه شود و از آن استفاده گردد و شايد بهترين شيوه در دستيابي در حوزه حقوق شهروندي، ديدگاه نهج‌البلاغه و نظرهاي امام علي (ع) است؛ زيرا حضرت علي (ع) از آگاه‌ترين شخصيت‌ها به اسلام بعد از پيامبر و نهج‌البلاغه در حكم برادر قرآن كريم است. از سوي ديگر، وي براي مدتي زمامداري حكومت اسلامي را در دست داشته است و بيش از ساير دوره‌هاي زمامداري آن حضرت با تنوع نژادها، زبان‌ها، رنگ‌ها، دين‌ها و سرزمين‌ها روبه‌رو شده است. در اين مقاله ضمن ارائه تعريفي از شهروندي، گونه شناسي حقوق شهروندي از نگاه نهج‌البلاغه و حضرت علي (ع) در ابعاد فرهنگي، اقتصادي-اجتماعي، قضايي و سياسي بررسي مي‌شود و در آخر اهداف كلي حقوق شهروندي ازنظر حضرت علي مشخص مي‌شود.