تشخيص زيستگاه‌هاي مطلوب ذخاير ساردين و موتو ماهي با استفاده از داده‌هاي محيطي دريا در آب‌هاي ساحلي استان هرمزگان

: آب‌هاي استان هرمزگان زيستگاه و صيدگاه اصلي ماهيان سطح‌زي ريز (ساردين و موتو ماهيان) در خليج فارس و درياي عمان محسوب مي‌شوند. در سال‌هاي اخير، مدل‌هاي پيش‌بيني پراكنش آبزيان، كاربرد قابل‌توجهي در اكولوژي شيلاتي پيدا كرده‌اند. مطالعات مختلف نشان دادند كه گونه‌هاي دريايي دامنه پراكنش وسيعي دارند و با تغيير در الگوي پراكنش و زيستگاه خود، نسبت به تغييرات محيطي پاسخ مي‌دهند. تشخيص زيستگاه‌هاي مطلوب ماهي مانند مناطق يا توده آب و بستر دريا كه مناسب‌ترين زيستگاه‌ها را براي جمعيت‌هاي ماهي جهت تخم‌ريزي، تغذيه و بلوغ در چرخه زندگي به وجود مي‌آورند، از عوامل مهم جهت حفاظت از تنوع زيستي و مديريت صيد پايدار است. با محدود كردن فشارهاي انساني بر اين زيستگاه‌ها، مي‌توان پايداري جمعيت‌هاي ماهي و صيد وابسته به آن را تضمين كرد. تشخيص مطلوبيت زيستگاه ماهي ساردين سند و موتو معمولي بر اساس دو گروه داده: 1- داده‌هاي صيد ‌(حضور/عدم حضور ماهي) و 2- داده‌هاي محيط‌زيست آبزي طرح‌ريزي گرديد. پارامترهاي محيطي مانند دماي سطحي آب (SST)، كلروفيل (Chl-a)، تابش فعال فتوسنتز (PAR)، از طريق تصاوير ماهواره‌اي و جهت باد، سرعت باد، شوري سطح آب (SSS)، فاصله از ساحل، عمق بستر از طريق اطلاعات ميداني دريافت و ثبت شدند. از تحليل آماري چند متغيره براي آشكارسازي روابط بين متغيرهاي گونه و محيط استفاده شد. از آزمون مونت‌كارلو، براي تعيين اهميت آماري اثرات هريك از گروه متغيرهاي اكتشافي استفاده شد. نتايج تحليل‌هاي چند متغيره به‌عنوان يك تحليل توضيحي قبل از مدل‌سازي جمعي تعميم‌يافته (GAM) استفاده شد. پيش‌بيني احتمال مطلوبيت زيستگاه براي ماهي ساردين و موتو در منطقه مورد بررسي به‌صورت نقشه‌هاي مطلوبيت زيستگاه ماهي ارائه گرديدند. فاصله از ساحل، عمق، كلروفيل و دماي سطحي آب به‌عنوان متغيرهاي تأثيرگذار براي حضور/ عدم حضور اين گونه‌ها در زيستگاه تشخيص داده شدند. از مدل خطي تعميم‌يافته براي استخراج نقشه‌‌هاي زيستگاه‌هاي مطلوب بر اساس احتمال حضور هر گونه استفاده شد. نتايج نشان داد كه مناطق سلخ، بستانه تا ديوان، سورگلم تا بونجي براي ساردين سند و مناطق سورگلم تا بونجي، مسن، گرزه، بوستانو تا زيارت داراي بيشترين احتمال حضور موتو معمولي بودند و به‌عنوان زيستگاه‌هاي مطلوب معرفي مي‌گردند. بررسي امكان صيد در زيستگاه‌هاي با احتمال مطلوبيت بالا و بهره‌برداري نشده مانند زيارت تا بوستانو در پارسيان، سورگلم تا ميداني در بندر جاسك پيشنهاد مي‌گردد. نتايج اين تحقيق، احتمال وجود پتانسيل مناسب از ذخاير ساردين سند و موتو معمولي در آب‌هاي استان هرمزگان را تأييد مي‌كند.