تغيير ساختار جامعه فيتوپلانكتون در آب‌هاي خليج فارس ( استان هرمزگان) طي دو دهه اخير

فيتوپلانكتون‌ها به‌عنوان توليدكنندگان اوليه نقش مهمي را در اكوسيستم آبي به‌عهده دارند. اين گروه از اولين موجودات زنجيرۀ غذايي دريا به شمار رفته، از اينرو شناسايي و تركيب گونه‌اي آن‌ها يكي از فاكتور‌هاي مهم در مطالعات دريايي به شمار مي‌‌رود. جوامع فيتوپلانكتوني نسبت به تغييرات شرايط محيطي بسيار حساس هستند و تركيب گونه‌اي جامعه نيز در پاسخ به اين تغييرات دچار تغيير مي‌شوند. تغيير اقليم موجب كاهش توزيع و پراكنش برخي گونه‌ها و يا حتي باعث تغيير و حذف گونه‌ها و كاهش اندازه سلول فيتوپلانكتون مي‌‌گردد. فيتوپلانكتون‌ها با 7 رده و 334 گونه كه باسيلاريوفيسه با 167 گونه، دينوفيسه با 155 گونه، سيانوفيسه با 7 گونه، اوگلنافيسه با يك گونه، كلروفيسه با 2 گونه، ديكتيكوفيسه با دو گونه و رافيدوفيسه با يك گونه در آب‌هاي ايراني خليج فارس (آب‌هاي استان هرمزگان) در چندين سال مطالعه و ثبت گرديدند. بررسي فيتوپلانكتون‌ها طي سال‌هاي 1373 لغايت 1395 در قالب طرح‌ها و پروژه‌هاي مختلف در خط ساحلي بندرعباس، اطراف جزاير قشم، هرمز، لارك، خوريات خمير، لافت، يك‌شبه، لاوان، بندرلنگه به‌صورت فصلي و يا ماهانه صورت گرفت. درطي اين مدت خصوصا از سال 1380 به بعد تغيير در تنوع گونه‌اي برخي از جنس‌ها مشاهده شد. به‌طوري‌كه از رده دينوفيسه‌ها جنس‌هاي Scripssiella trochoidae، Protoperidium quienquorne، Prorocentrum micans، P. minimum، Gyrodinium sp. و Gymnodinium sp. افزايش و در مقابل تنوع گونه‌اي برخي از جنس‌ها مانند Ceratium كاهش داشته است. رده‌هاي اوگلنافيسه و ديكتيكوفيسه از سال 1380 با حضور جنس Dictyocha و Euglena در منطقه ديده شدند. تنوع گونه‌اي سيانوفيسه‌ها كاهش‌ يافته به‌طوري‌كه تنوع از 4 جنس (Microcystis sp.، Phormidium sp.، Spirulina sp. و Oscillatoria sp) به دو جنس (Oscillatoria و Phormidium) تقليل يافت. در رده باسيلاريوفيسه، تراكم برخي از گونه‌ها چون Nitzschia seriata و Leptocylindrius افزايش، ولي تراكم Guinardia flaccida، Skeletonema costatum، Chaetoceros sp. و Thalassionema sp. كاهش نشان داد. حضور گونه‌هاي با توانايي توليد سم چون Pyrodinium bahamense، Lingulodinium polyedrum، Gumnodinium nv mikimotoi، G. catenatum و Gonyaulax polygramma تغيير ديگر در طي دوره بررسي بوده است، كه اين بيان‌كنندۀ تغيير گونه‌اي در منطقه است كه مي‌‌تواند ناشي از تغيير عوامل محيطي، تغييرات جوي، به‌هم خوردن تعادل بين فسفر، نيتروژن و آلودگي كه اين عوامل در كنار عوامل ديگر سبب بروز چنين تغييراتي شده است.