مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي فراواني باكتري خانواده ويبريو ناسه (Vibrionaceae) در مزارع پرورش ماهيان دريايي با تأكيد بر ماهي باس دريايي آسيايي (Lates calcarifer)

پديدآورندگان :

اژدهاكش اشكان a_arzhan@yahoo.com پژوهشكده ميگوي كشور، موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور، سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، بوشهر , قربان پور مسعود دانشكده دامپزشكي، دانشگاه شهيد چمران اهواز، اهواز , پيغان رحيم دانشكده دامپزشكي، دانشگاه شهيد چمران اهواز، اهواز , آهنگرزاده مينا پژوهشكده آبزي‌پروري جنوب كشور، موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور، سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، اهواز , ميربخش مريم پژوهشكده ميگوي كشور، موسسه تحقيقات علوم شيلاتي كشور، سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، بوشهر

چكيده فارسي :

باوجود رشد فزاينده آبزي‌پروري و تأمين پروتئين مورد نياز بشر، خسارات اقتصادي ناشي از بيماري‌ها چالش بزرگ پيش روي توسعه آبزي‌پروري بوده است. باكتري‌ها ازجمله پاتوژن‌هاي بيماري‌زاي جدي آبزي‌پروري ماهيان دريايي در قفس است. در اثر تغييرات اقليمي و گرمايش زمين گزارش بيماري ناشي از انواع گونه‌هاي باكتري در آبزيان پرورشي افزايش داشته است. بيماري ناشي از آلودگي با باكتري‌هاي خانواده ويبريوناسه به‌عنوان عفونت فرصت‌طلب شناخته شده است و به‌عنوان فلور نرمال اكوسيستم‌هاي دريايي ارتباط نزديكي با ميزبان داشته باشد و اگر سيستم دفاعي ميزبان در اثر استرس‌هاي محيطي دچار نقص شود اين ميكروفلور طبيعي به‌صورت يك پاتوژن فرصت‌طلب در مي‌‌آيد. بيماري ويبريوزيس و پاستورلا، دو بيماري‌هاي شايع در پرورش ماهيان دريايي است كه در ماهيان دريايي مناطق گرم و با شوري بالا به ترتيب توسط گونه‌هاي مختلفي از باكتري جنس ويبريو (Vibrio sp.) و فتوباكتريوم دامسلا بروز پيدا مي‌كند و از موانع اصلي پرورش ماهيان دريايي به‌ويژه در سيستم پرورش در قفس محسوب مي‌‌شوند. مطالعات آزمايشگاهي ارتباط افزايش درجه حرارت را با بروز بيماري‌هاي ناشي از باكتري‌هاي خانواده ويبريوناسه نشان مي‌‌دهد، به‌طوري‌كه در منابع بسياري فاكتور خطر اصلي در بروز و شيوع اين دو بيماري درجه حرارت بالا مي‌‌دانند و براي پيشگيري از بروز آن‌ها، ضمن مطالعه اپيدميولوژيك و تعيين فراواني فصلي و ارتباط آن با فاكتور‌هاي فيزيكي و شيميايي آب به‌منظور حذف زمان‌هاي بحراني، توليد واكسن سويه‌هاي بيماري‌زا را بر درمان آنتي‌بيوتيكي مقدم دانسته و به دليل مشكلات مقاومت آنتي‌بيوتيكي و عوارض زيست‌محيطي ناشي از مصرف آن بر اكوسيستم دريا مطالعه توليد واكسن را ضرورت توسعه پرورش ماهي در قفس مي‌‌دانند. مطالعه فرواني باكتري خانواده ويبريوناسه و تعيين الگوي فصلي جدايه‌هاي مختلف از مزارع پرورش در قفس و استخر در استان‌هاي جنوبي كشور در طي يك سال از تابستان 1395 به‌صورت نمونه گيري فصلي و در موارد خاص (بروز تلفات در صورت تماس مزرعه دار) از ماهيان با علايم نامتعارف و تعدادي نيز به ظاهر سالم بر اساس روش متداول جداسازي باكتري، توسط نگارنده انجام گرديده است. نتيجه اين فعاليت جداسازي بيش از 134 جدايه مختلف جنس ويبريو از طريق شناسايي بيوشيمايي و مولكولي از ماهي باس آسيايي دريايي پرورشي به‌عنوان گونه غالب پرورشي در وزن‌هاي مختلف و در فصول مختلف سال از ميان بيش از 200 جدايه مختلف باكتري (گرم منفي و گرم مثبت) بوده است كه بيانگر اهميت باكتري‌هاي ويبريو در بروز تلفات مزارع است. از ميان باكتري‌هاي جنس ويبريو به دليل گرمايش جهاني نقش ويبريو هاروي در سال‌هاي اخير در بروز بيماري ويبريوزيس بسيار مشخص ‌شده‌‌است كه در اين مطالعه نيز 43 جدايه ويبريو هاروي از طريق شناسايي بيوشيمايي و ملكولي جداسازي شده است.