بررسي تأثير نوع بستر رشد سيانوباكتر ميكروكولئوس بر ميزان گسترش سطحي و يكنواختي توزيع برسطح

توزيع يكنواخت و سرعت گسترش زيست توده برسطح خاك در عملكرد خاك در مقابل انتشار ريز گردها از كانون‌هاي بحراني و فوق‌ بحراني نقش عمده‌اي ايفا مي‌كند. رشد سيانوباكتري‌ها بر روي بسترهاي جامد و در فيلم‌هاي زيستي در آزمايشگاه مورد بررسي قرارگرفته است اما رشد در محيط طبيعي و برسطح خاك ازنظر يكساني توزيع و سرعت گسترش برسطح تاكنون گزارش نشده است. اين اطلاعات مي‌تواند در طراحي فرآيند تثبيت زيستي خاك اساسي باشد. با توجه به عوامل گوناگون مربوط به اقليم محلي، نوع خاك و نوع سيانوباكتر كه بر رشد زيست‌توده برسطح خاك مؤثر هستند، تعيين ميزان و روند رشد به‌ويژه در مناطق بياباني دشوار است. اين پژوهش رشد سيانوباكتر ميكروكولئوس برسطح خاك كوير را بررسي كرده است. سيانوباكتر فوتوسنتزكننده رشته‌اي ميكروكولئوس كه از خاك سطحي منطقه عسلويه جداسازي شد براي آزمايش‌ها به كار رفت. ميكروكولئوس در محيط كشت BBM تغيير يافته، رشد داده شد و سوسپانسيون جلبكي در حال رشد برسطح خاك به‌صورت يكنواخت با آبپاش دستي تلقيح شد. در آزمايش كنترل، ژل آكار به كار رفت. ژل آكار در ۳ سطح و ۳ نوع خاك در آزمايش‌ها استفاده شد. ميزان رشد با اندازه‌گيري ميزان كلروفيل در خاك تعيين شد. نتايج نشان داد كه ميزان رشد بر روي ژل آگار به‌مقدار قابل‌ملاحظه‌اي بيشتر از رشد بر سطح خاك بود، اما ميزان رشد برسطح ژل آگار متناسب با غلظت آگار در محيط كشت تفاوت داشت. سلول‌ها در محيط كشت حاوي مقدار كمتر ژل آگار، توزيع بيشتري يافتند. رشد برسطح خاك عمدتاً بر روي سطح گسترش يافت و كمتر در خاك نفوذ كرد. افزايش رشد با افزايش قطر لايه سيانوباكتري همراه بود و حدود ۳ ميلي‌متر در دوره كشت رسيد. رشد در سطح خاك و عدم نفوذ آن در لايه‌هاي زيرين بربقاي زيست‌لايه تشكيل شده توسط عوامل فرسايشي تأثير منفي دارد. از سوي ديگر اتصال زيست‌لايه حاصل به دانه‌هاي سطح خاك عامل مهمي در اعمال عملكرد زيست‌لايه در مقاوم‌سازي خاك ايفا خواهد كرد. پيشنهاد مي‌شود پژوهش بيشتري براي افزايش نفوذ رشته‌هاي سيانوباكتري درون ذرات خاك صورت گيرد. يكي از گزينه‌ها در تحقق اين هدف مي‌تواند تلقيح هم‌زمان سيانوباكتري‌هاي رشته‌اي و تك سلولي باشد. با اين عمل امكان دست‌يابي به اهداف تثبيت خاك جهت مقاوم‌سازي خاك سطحي و مقابله با ريز گردها افزايش خواهد يافت.