جنگل‌هاي حرا (مانگرو)

جنگل‌هاي دريايي جنگل‌هايي هستند كه در سواحل مناطق استوايي و نيمه‌استوايي قرار دارند و اكوسيستمي جذاب را پديد مي‌‌آورند. اين جنگل‌ها در جهان به نام عمومي «مانگرو» و به نام علمي «اوسينا مارينا» شناخته مي‌شود و در ايران به «جنگل‌هاي حرا» معروف است. مانگرو به اكوسيستمي اطلاق مي‌شود كه از زمين‌هاي مرطوب حد واسط مناطق جزر و مدي دريا همراه با مجموعه‌هايي از گياهان بي‌نظير و جانوران خاص كه در مناطق ساحلي و كنار تالابي اكوسيستم تكثير پيدا مي‌‌كنند، تشكيل شده است. ازآنجاكه جنگل حرا در جزيره قشم و سواحل جنوبي استان هرمزگان از وسيع‌ترين نمونه‌هاي آن در دنياست از اهميت خاصي براي ايرانيان و دانشمندان ساير ملت‌ها برخوردار است. در اين مقاله در قسمت اول به معرفي اكوسيستم جنگل‌هاي دريازي و ويژگي‌هاي جنگل‌هاي مانگرو در جهان و در قسمت دوم به معرفي خصوصيات جنگل‌هاي حرا، نواحي پراكنش آن‌ها و چگونگي رشد و تكثير و سازگاري با شوري آب دريا و موارد استفاده و اهميت و اثرات زيست‌محيطي اين جنگل‌ها پرداخته شده است. جنگل‌هاي دريايي چهره‌اي از سيماي طبيعي استوايي و نزديك استوا هستند كه از چند دهه گذشته مورد توجه مجامع زيست‌محيطي جهان قرارگرفته‌اند. جنگل‌هاي دريايي كه جنگل‌هاي مانگرو ناميده مي‌‌شوند، اكوسيستم كاملاً ويژه‌اي هستند كه اجتماعات گياهي و جانوري آن‌ها در ارتباط با شرايط خاص شكل مي‌‌گيرد. اين اكوسيستم در زمره غني‌ترين و حاصلخيزترين اكوسيستم‌هاي دنيا به‌حساب مي‌‌آيد، چرا كه از اكسيژن مناسب كه از رودخانه‌ها به آن وارد مي‌شود و از مواد معدني غني كه در درياها به وفور يافت مي‌شود، برخوردارند. اما مسئله اصلي شوري بالاي آب و خاك در اين مناطق است كه اين اكوسيستم به‌طور اعجاب انگيزي با آن تطابق يافته است. در سال‌هاي اخير، با تخريب جهاني جنگل‌هاي استوايي توجه فزاينده‌اي به «اكوسيستم درخت‌زارهاي دريايي» كه در معرض تهديد يا نابودي هستند صورت پذيرفت. به‌طوري‌كه اين اكوسيستم را بسياري از متخصصين به‌عنوان زيست‌گاهي براي شمار مختلفي از گونه‌هاي آبزي و حيوانات وابسته به آن دانسته اند. بسياري از اين گونه‌ها ارزش تجاري دارند. همچنين اين اكوسيستم را عامل تعيين كننده‌اي در پايداري سواحل در مقابل فرسايش امواج سهمگين دريايي مي‌‌دانند و نقش بارز آن را در تأمين چوب و علوفه انكار نمي‌‌كنند و نيز وجود آن را در سيستم كاهش انيدريك كربنيك كرۀ زمين بي تأثير نمي‌‌دانند.