اثرات ناشي از فعاليت‌هاي انساني بر روي اجتماعات ماكروبنتوزها با تأكيد بر نقش آن‌ها در اكوسيستم‌هاي دريايي

در دهه‌هاي اخير، توجه به تنوع زيستي افزايش يافته است. با اين حال، اكثر مطالعات مربوط به سيستم‌هاي خشكي بوده و دانش در مورد تنوع زيستي دريايي ناكافي است. درحالي‌كه اقيانوس‌ها حدود 70 درصد از زمين را پوشش مي‌‌دهند، زيستگاه‌هاي رسوبات نرم، اكثر بسترهاي‌هاي محيط‌هاي دريايي را به‌خود اختصاص داده اند. اين زيستگاه‌ها نيز شامل مجموعه‌اي متنوع از جوامع ماكروبنتوزي كه نقش مهمي در فرايندهاي اكوسيستمي نظير بازيافت مواد مغذي، حذف آلاينده‌ها و توليد ثانويه ايفاء مي‌‌كنند، مي‌‌باشند. اين موجودات كه يك گروه غني از گونه‌هاي بي‌مهرگان است عمدتاً شامل پرتاران، سخت‌پوستان و نرم‌تنان بوده كه تنوع زيستي و توزيع آن‌ها تحت تأثير نوع رسوب، دما، شوري، توليدات اوليه، عمق و اختلالات فيزيكي است. به‌علاوه اين موجودات تأمين كننده غذا براي انسان‌ها بوده و به‌عنوان يك منبع مهم غذايي ماهي‌ها و پرندگان محسوب مي‌‌شوند. از طرفي فعاليت‌هاي انساني يكي از دلايل اصلي تغييرات در تنوع زيستي دريايي در مناطق ساحلي و دريايي محسوب مي‌‌شوند. بنابراين مهم است كه درك ما از هر دو جنبه تنوع زيستي در رسوبات دريايي و اثرات انساني كه بر اين زيستگاه‌ها تأثير مي‌‌گذارند، براي بهبود مؤثر اقدامات حفاظتي، بهبود يابد. محيط‌هاي ساحلي و دريايي، از جوامع متنوع ماكروبنتوزي كه نقش مهمي در فرايندهاي اكوسيستم دارند و مجموعه‌اي از خدمات اقتصادي و اكولوژيكي را فراهم مي‌‌كنند، حمايت مي‌‌كنند. اجتماعات ماكروبنتوزي يكي از بزرگترين و متنوع‌ترين زيستگاه‌ها در مناطق دريايي را تشكيل مي‌‌دهند. اين موجودات تحت تأثير نوسانات درجه حرارت و شوري در محيط‌هاي دريايي قرار دارند درنتيجه اثرات انساني مي‌‌تواند براي تنوع زيستي و فراواني ماكروبنتوزهايي كه ساكن محيط‌هاي تحت استرس هستند، بحراني محسوب شود. امروزه با توجه به رشد سريع در صنايعي نظير پالايش نفت، آلومينيوم، پتروشيمي، كارخانجات صنعتي و همچنين فاضلاب‌هاي خانگي، پسماند‌هايي توليد مي‌‌شوند كه ممكن است حاوي هيدروكربن‌ها، آمونياك، فنل‌ها و فلزات سنگين بوده از اين‌رو مطالعات بسياري در ارتباط با اثرات خروجي‌هاي صنعتي بر روي ماكروبنتوزها انجام‌گرفته كه نشان‌دهنده تغيير در تركيب ساختار جامعه ماكروبنتوزي از طريق كاهش تنوع زيستي، فراواني، غناي گونه‌اي و افزايش گونه‌هاي فرصت‌طلب و همچنين تغيير در توده زنده ماكروبنتوزها بوده است. جوامع ماكروبنتيك در توصيف سلامت اكوسيستم‌هاي ساحلي و دريايي مؤثر بوده درواقع، واكنش جوامع ماكروبنتوز به تغييرات زيست‌محيطي به‌عنوان يك ابزار مفيد در حفاظت و مديريت محيط‌هاي دريايي مورداستفاده قرار مي‌‌گيرد. پايش‌هاي زيست‌محيطي در تحقيقات علمي در جلوگيري از كاهش تنوع زيستي بسيار مؤثر است بدين‌صورت كه پايش‌ها قادرند اطلاعات مفيدي در ارتباط با تنوع زيستي و فراواني موجودات در اختيار محققان و تصميم گيرندگان اين حوزه قرار دهند همچنين با استفاده از مشاهدات سيستميك و اندازه‌گيري‌هاي اكوسيستم‌ها، تغييرات در طول زمان را توصيف كرده از اين‌رو در شناسايي اهداف مديريتي و ارزيابي اولويت‌هاي حفاظت كمك شاياني خواهند داشت