نقش جلبك‌ها در تغذيه دام و كاهش ميزان گاز متان و اثر گازهاي گلخانه‌اي

پديدۀ گازهاي گلخانه ناشي از انعكاس و بازگشت بخشي از انرژي حرارتي زمين به سمت اتمسفر و جو زمين است كه بخش مهم آن نتيجه تابش اشعه‌هاي خورشيدي و بخشي نيز نتيجه فعاليت‌هاي انساني در مصرف سوخت‌هاي فسيلي و فعاليت‌هاي صنعتي است، كه موجب متصاعد شدن گازهايي نظير دي‌اكسيد كربن و متان و برخي از گازهاي سنتزي مي‌‌گردد. هرچه غلظت اين گازها بيشتر شوند ميزان انرژي گرمايي كه با خود به لايه‌هاي فوقاني جو انتقال مي‌‌دهند، بيشتر شده و تأثير بيشتري در تشديد پديدۀ گازهاي گلخانه‌اي و افزايش گرمايش زمين مي‌‌گذارند. طبق اطلاعات ماهواره‌اي ۳۰ سال گذشته ميزان تشعشاتي كه از جو زمين به فضا انتشار مي‌‌يابند كاهش ‌يافته است كه به‌معناي افزايش اثر گلخانه‌اي و حفظ بيشتر گرما در آن است. اين موضوع نشان مي‌‌دهد غلظت گازهاي گلخانه‌اي در جو كرۀ زمين افزايش يافته است. ازلحاظ سهم گاز‌هاي مختلف در اثر گلخانه‌اي بخار آب (۶۰ درصد)، دي‌اكسيد كربن (۲۶ درصد)، بيشترين سهم‌ها را دارند و گازهايي نظير متان (4 تا 9 درصد)، ازن (3 تا 7 درصد)، اكسيد نيتروژن، سولفيد هگزافلورايد، هالوكربن‌ها مثل فرئون و ديگر CFC‌ها مابقي گازهاي تشكيل‌دهنده گازهاي گلخانه‌اي مي‌‌باشند. گاز متان به‌عنوان يكي از مخرب‌ترين گازهاي گلخانه‌اي شناخته شده است، زيرا ظرفيت ذخيره‌سازي گرمايي آن 28 الي 36 برابر دي‌اكسيد كربن است. گاز متان عمدتاً در طي فعاليت‌هاي استخراج منابع نفت و گاز، چراي دام‌ها و كشت‌هاي غرقابي مثل كشت محصول برنج حاصل مي‌شود. دام‌ها عامل توليد 44 درصدي گاز متان هستند و سالانه 3/1 گيگا تن گاز متان را دام‌ها توليد مي‌كنند. تحقيقات اخير نشان داده است كه جايگزيني بخشي از جيره غذايي دام‌ها به‌خصوص دام‌هاي بزرگي نظير گاو كه تأمين‌كننده پروتئين مورد نياز 1/3 ميليارد جمعيت جهان است، موجب كاهش 20 تا 99 درصد توليد متان در سيستم گوارشي آن‌ها شده و اگر بتوان با توليد اين جلبك‌ها به‌عنوان بخشي از نهاده‌هاي مورد نياز اقتصاد دام‌پروري وارد چرخه توليد نمود تأثير مهمي در كاهش ميزان انتشار گاز متان و درنتيجه كاهش گرمايش جهاني خواهد داشت. يكي از گونه‌هاي بسيار مؤثر در اين زمينه گونه Asparagopsis taxiformis از گروه جلبك‌هاي قرمز است كه تا 99 درصد كاهش در توليد گاز متان را باعث گرديده است. با توجه به اثرات مثبت و مفيدي كه تغذيه جلبك‌ها در سلامت دام و محصولات دامي مي‌‌گذارند، به نظر مي‌‌رسد كشت و پرورش اين جلبك و گونه‌هاي ديگري كه در اين زمينه مؤثر هستند و مصرف آن‌ها به‌عنوان بخش از خوراك‌هاي دامي مي‌‌تواند تأثير چشمگير در سلامت محيط‌زيست اكوسيتم‌هاي دريايي و كاهش گرمايش زمين در سطح جهاني داشته باشد. لازم به ذكر است كه اين گونه جلبكي از سواحل جنوبي ايران در منطقه خليج نايبند استان بوشهر جمع‌آوري و شناسايي گرديده است كه در اين مقاله اشاره‌اي به‌خصوصيات اين جلبك نيز خواهد شد.