جمع‌آوري كتان‌هاي اهلي و وحشي آذربايجان‌شرقي

كتان Linum csitatissimum L. جهت استفاده از دانه و الياف آن كشت مي‌گردد. در سال‌هاي اخير به جهت پيشرفت الياف مصنوعي و رقابت آن با الياف طبيعي، كشت كتان به عنوان استفاده از الياف سال به سال تحليل رفته است. گياهاني يكساله، دو ساله يا چند ساله، علفي يا بوته‌اي از آسياي جنوب شرقي، افريقاي شمالي و اطراف مديترانه و نيز هندوستان بصورت كپسول بسته و يا باز گزارش شده است. كتان وحشي كه داراي كپسول باز مي‌باشد به وسيله موتاسيون تبديل به كتان كپسول بسته شده و با هيريداسيون نسبت الياف كمتر شده در مقابل دانه‌ها درشت‌تر و نسبت روغن آن افزايش يافته است. سازگاري وسيع به شرايط معتدل، گرم و خشك (در اكثر مناطق دنيا) و سرما (مناسب كشت در مناطق مرتفع و با عرض جغرافيايي بالا دارد. روغن كتان زود خشك شونده است و بيشتر در صنعت رنگ سازي از از ان استفاده مي‌گردد. كنجاله دانه با 43 تا 46 درصد پروتئين و 8%-5% روغن براي تغذيه دام و در صنايع غذايي به كار مي‌رود. الياف كتان در تهيه لباس‌هاي مختلف به خصوص ملافه، زيرپوش، لباس تابستاني، روتختي، روميزي، پرده و غيره به كار مي‌رود. دانه كتان كه تنها قسمت مورد استفاده گياه در داروسازي است، رنگ قهوه‌اي روشن (در برخي سفيد) بدون بو، شفاف، لغزنده، به طول 4 تا 5 ميلي‌متر و به ضخامت 5/1 ميلي‌متر، ضد سرطان و براي كنترل قند و فشار خون، كاهش كلسترول خون بكار مي رود. 13 گونه كتان از مناطق مختلف استان تشخيص و جمع‌آوري گرديد. بوته ها در نقاط مشكل در پناه سنگ‌ها و در شيب‌هاي تند و يا ارتفاعات سردسير پراكنده بودند. اصلاح و حفظ تنوع ژنتيكي گونه‌هاي كتان براي توسعه دامداري، حفظ مراتع و زراعت در مناطق كم آب، مناطق با شرايط سخت و يخبندان، اراضي كوچك و شيب‌هاي تند الزامي به نظر مي‌رسد.