تنوع ژنتيكي و عوامل فرسايش جنس پسته در آذربايجان شرقي

موطن اصلي پسته منطقه بين تركمنستان، افغانستان و ايران است. اين گياه در ايران از حدود چهار هزار سال پيش تاكنون كشت مي شده است. بنه (P.atlantica sub sp mutica) در مناطق ارسباران، جلفا، هوراند و جزيره اسلامي با نام‌هاي محلي سقز آغاجي، چاتلانقوش، چاقالاقوش، چاتلانقو و بنه شناخته شده است در منطقه ارسباران و در جنگل‌هاي آينالي و عاشقلو اولين نمونه درخت بنه در ارتفاع 420 متر نرسيده به روستاي كلاله سفلي و منطقه طوعلي از توابع شهرستان كليبر و در ارتفاعات 600 تا 750 متر در جنگلهاي نسبتاً متراكم، درختان بنه به همراه گونه هاي تمشك (Rubus sp)، تنگرس، نسترن وحشي، انجير (Ficus carica)، انار و توت سفيد (Morus alba) مشاهده شدند. در اين مناطق بهره برداري خاصي از درختان بنه انجام نمي گيرد و در ارتفاعات پايين دست، درختان بنه موجود در حاشيه مزارع به تدريج نابود مي شوند. با توجه به رويش اين گياه در شرايط مرطوب ارسباران، به نظر مي رسد اين ژرم پلاسم از نظر مقاومت به بيماري ها و آفات، مقاومت به خشكي، شوري و گرما مي تواند بعنوان پايه و بعنوان منبع ژني مقاومت در برنامه هاي اصلاحي بكار رود. با توجه به فرسايش ژنتيكي شديد اين ژرم پلاسم بايد با تهيه پيوندك و انتقال آن به باغ مادري در حفظ و نگهداري ان اقدام گردد. حفاظت از رويشگاه‌هاي بنه با توجه به تشديد فرسايش ژنتيكي ضروري به نظر مي رسد.