بررسي سازگاري گونه‌هاي مرزه (spp. Satureja) موجود در منطقه ارسباران و كوه‌هاي سهند به همراه ساير گونه‌هاي موجود در كشور در شرايط اهلي شده استان آذربايجان شرقي

گياهان داروئي با تنوع فراوان در تمام نقاط كشور گسترده شده‎اند. در كشور ما با وجود تنوع آب و هوايي و شرايط مناسب كاشت و پرورش گياهان معطر اسانس‎هاي استخراج شده از اين گياهان نه تنها مي‎توانند نياز داخلي را رفع كنند، بلكه مي‎توانند جايگاه مهمي در صادرات كشور داشته باشند. در اين پژوهش ابتدا گونه‌هاي مختلف موجود در استان آذربايجان شرقي (macrantha، sahandica، atropathana) شناسائي و اكسشن هاي مختلف آنها جمع¬آوري شد. اين گونه‌ها به همراه گونه‌هاي ارسالي از مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها ومراتع (mutica، bachtiarica و spicigera) در ايستگاه تيكمه‌داش كشت شدند. قبل از كشت سيستم آبياري قطره‌اي استقرار يافت. طي دو سال از صفات: روز تا 50% گلدهي، دوره گلدهي، تعداد شاخه اصلي در بوته، ارتفاع بوته، سطح تاج پوشش، درصد استقرار، وزن سرشاخه گلدار خشك، نسبت برگ به ساقه، عملكرد بذر، بازده اسانس و عملكرد اسانس يادداشت برداري به عمل آمد. نتايج نشان داد كه گونه‌هاي متوسط‌¬رس و زودرس نسبت به گونه‌هاي ديررس سازگارتر به مناطق سردسير و نيمه¬خشك مي‌باشند.گونه سنبله‌اي (spicigera Satureja) از گونه‌هاي متوسط رس به دليل سازگاري بالا، مقدار بازده، عملكرد و كيفيت اسانس بالا و عملكرد سرشاخه گل‌دار خشك كافي جهت اسانس‌گيري، برترين گونه جهت كشت و اهلي كردن معرفي مي‌گردد. گونه سهندي (sahandica S.) از گونه‌هاي زودرس و متحمل‌ترين گونه به سرما بوده و بيشترين درصد استقرا را دارد و از بالاترين ميزان توليد بذر و امكان تجديد نسل بهتر برخوردار مي‌باشد. اين گونه از لحاظ بازده اسانس نيز در حد گونه مرزه سنبله¬ اي مي باشد.