اثرات قرق بر ميزان توليد علوفه و پوشش تاجي گياهان مرتعي در ارسباران

مطالعه تغييرات پوشش گياهي در شرايط چرا و عدم چراي دام در رويشگاه¬هاي مرتعي، با توجه به نقش آن در برنامه¬ريزي¬هاي احياي مراتع، اهميت ويژه¬اي دارد. تأثير قرق در روند تغييرات پوشش گياهي مراتع طبيعي در منطقه ارسباران استان آذربايجان-شرقي به مدت سه سال موردمطالعه قرار گرفت. مراتع ارسباران با توجه به مطالعات پايه اوليه ازلحاظ خاك‌شناسي، وضعيت اقليم منطقه، زمين‌شناسي و فيزيوگرافي داراي محدوديت خاصي نيست و با مديريت خاص در منطقه مي¬توان تفاوت فاحشي در توليد مراتع ايجاد كرد. بنابراين حدود 100 هكتار از عرصه تيمار از طريق حصار كشي كاملاً قرق شده و انوانتري مرتع شامل اندازه¬گيري-هاي درصد پوشش تاجي، درصد لاش¬برگ، خاك لخت، سنگ و سنگريزه و ميزان توليد ماده خشك، طي سه سال از طريق پلات گذاري (پلات يك مترمربعي) در هرسال در چهار جهت (شمالي، شرقي، غربي و جنوبي) در هردو تيمار اصلي (قرق و تحت شرايط چرا) انجام گرفت. در تيمار تحت شرايط چرا به علت يكسان بودن وضعيت مرتع در كليه جهات جغرافيايي اندازه¬گيري شده، ميانگين داده¬هاي به‌دست‌آمده در نظر گرفته شد. نحوه آزمايش به‌صورت بلوك كامل تصادفي بود كه در چهار تيمار فرعي (جهات اصلي) و در هر جهت به تعداد 10 پلات يك مترمربعي از طول مختلف شيب نمونه‌برداري به عمل آمد و ميانگين هر جهت در طول هرسال برآورد گرديد. در اواخر خردادماه هرسال بعد از تعيين درصد تاج پوشش، درصد خاك لخت، سنگ و سنگريزه و لاش¬برگ، براي برآورد توليد علوفه، از روش قطع و توزين استفاده شد، بنابراين از ناحيه سه سانتي¬متري از كف زمين علوفه برداشت و به توزين آن‌ها اقدام گرديد. در مقايسه فقط به درصد تاج پوشش و ميزان توليد در هر جهت اكتفا شد. تجزيه واريانس از طريق نرم‌افزار Mastat-c به دست آمد و مقايسه ميانگين¬ها از طريق آزمون دانكن بررسي شد. نتايج نشان داد، ازنظر درصد تاج پوشش و ميزان توليد بين تيمارها اختلاف معني¬داري در سطح يك درصد وجود دارد. بيشترين اختلاف بين تيمار شمال ازلحاظ درصد تاج پوشش و ميزان توليد علوفه به ترتيب با ميانگين 9/86 درصد و 3/3836 كيلوگرم در هكتار با تيمار جنوب و شاهد (تحت شرايط چرا) به ترتيب 44 درصد و 5/1208 كيلوگرم در هكتار و 37 درصد و 8/564 كيلوگرم در هكتار مي‌باشد.