بررسي سازگاري گونه هاي درختي و درختچه¬اي در منطقه ارسباران

جنگل¬هاي ارسباران واقع در شمال استان آذربايجان شرقي، در ارتفاعات قره¬داغ موسوم به ارسباران، محدوده شهرستان¬هاي اهر، كليبر و ورزقان قرارگرفته است. مساحت اين جنگل‌ها قبل از دست‌اندازي اهالي مبني بر استفاده‌هاي معيشتي حدود 1350000 هكتار تخمين زده‌شده است، درحالي‌كه امروزه مساحت زيرپوشش جنگلي در اين منطقه حدود 120000 هكتار محاسبه‌شده است (بي‌نام، 1371). جنگل‌هاي ارسباران به‌عنوان جنگل‌هاي پهن‌برگ و خزان كننده به شكل نواري نسبتاً باريك از حاجيلر (بخش خروانق) تا بخش هوراند از كناره رود مرزي ارس (270 متر از سطح دريا) تا بيش از 195٠ متر ارتفاع از سطح دريا نيم¬رخ شمالي رشته‌كوه‌هاي قره داغ را مي¬پوشاند و داراي بيش از 107 گونه درختي و درختچه¬اي است. نظر بر اين‌كه در منطقه ارسباران دامداران و روستائيان مقيم منطقه صرفاً به حرفه دامداري مشغول مي¬باشند و جهت رفع نيازهاي سوختي و چوب از درختان جنگلي استفاده مي¬نمايند موجبات تخريب اراضي جنگلي را باعث مي¬شوند. به خاطر حفاظت از جنگل و كمك در اقتصاد معيشتي اهالي مقيم منطقه و به علت پتانسيل‌يابي منطقه از طريق آزمايش‌ سازگاري درختان هيزمي، صنعتي و مثمره اقداماتي به عمل آمد. براي اين منظور 13 گونه درختي شامل بادام، گردو، سنجد، انار، زربين، سرونقره¬اي، افراي¬سياه، كاج نوئل، زبان‌گنجشك، زيتون، عرعر، اقاقيا، توت در چهار جهت جغرافيايي (تكرار) در عرصه تحقيقاتي تاتار غرس گرديد؛ و در شرايط ديم و با استفاده از نزولات جوي سازگاري آن‌ها بررسي شد. ماده آزمايش در چهار تكرار و هر تكرار در وسعت 4900 مترمربع در نظر گرفته شد و از هرگونه درختي با شرايط منطقه به تعداد 10 الي 13 نهال غرس گرديد اين آزمايش به‌صورت بلوك كامل تصادفي موردبررسي قرارگرفت؛ و درنهايت كشت و توسعه شش گونه درخت، شامل زيتون، بادام، سرو نقره‌اي، زربين، زبان‌گنجشك و انار در منطقه توصيه گرديد.