بررسي حقوقي حق ازدواج سرپرست با فرزندخوانده با تكيه بر مفاهيم حقوق شهروندي

فرزندخواندگي نهادي حقوقي، اخلاقي، اجتماعي و جزوي از اجزا حقوق شهروندي است كه به واسطه آن رابطه ي خاص حقوقي بين كودك بي سرپرست يا بد سرپرست و زن و شوهر يا زن فاقد شوهر و اولاد، تحت شرايط و ضوابط خاصي به وجود مي آيد. در بعضي از كشورها كه فرزندخواندگي كامل در حقوق شهرونديشان وجود دارد، فرزندخوانده ها در رديف فرزند واقعي از تمامي حقوق و مزاياي فرزندي از جمله حقوق ارثيه و تمامي حقوق شهروندي برخوردارند. در اين نوشتار مسأله ازدواج سرپرست با فرزندخوانده اش در حقوق موضوعه ايران و حقوق شهروندي مورد بررسي قرار گرفته است. پس از تصويب قانون «حمايت از كودكان و نوجوانان بي سرپرست و بدسرپرست» مصوب 1392، موضوع ازدواج سرپرست با فرزندخوانده به يكي از موضوعات پر بحث به ويژه در فضاي رسانه اي و مجازي و بر ضد حقوق شهروندي تبديل شد. در حقوق ايران نهادي به عنوان فرزندخواندگي به اين مفهوم كه فرزندخوانده از هر حيث در حكم فرزند واقعي باشد وجود ندارد و فرزندخواندگي در حقوق ايران برخلاف حقوق برخي كشورها نمي تواند سبب ايجاد هيچ گونه جدايي و انفصالي در هيچ سطحي ميان فرزندخوانده و خانواده اصلي وي گردد. از اين رو بر اساس ادله اوليه، دليلي بر حرمت نكاح بين شخص تحت سرپرستي با سرپرستان وي وجود ندارد. با اين حال تصريح بر جواز ازدواج سرپرست با فرزندخوانده در قانون حمايت از كودكان بي سرپرست و بدسرپرست مصوب سال 1392 كاملاً غير ضروري به نظر مي رسد؛ چرا كه با وجود عدم ابتلا و نيز حساسيت زا بودن مسأله در سطح داخلي و خارجي و با عنايت به ملاك كراهت ازدواج قابله و مربيه با فرزندي كه به دنيا آورده به عنوان امري مطرح در فقه و روايات ما، قانون گذار به راحتي مي-توانست نسبت به اين مسأله همانند قانون منسوخ سال 1353 سكوت اختيار كند؛ بي آن كه خلايي جدي در اين باره به وجود آيد.