حكمت و موسيقي (جستاري در باب ماهيت توجه و علاقه رازي به موسيقي)

Sagacity and Music (The Study in the Identity and Interest of Razi in Music)

يكي از جنبه هاي فكري و انديشه رازي ظرافت هاي فكري و ذوقي رازي است شايد از اين زاويه تاكنون به دقت مورد توجه واقع نشده است و براي نگارندگان كه علاقه مند به تاريخ هنر و طراحي و هنرهاي ذوقي هستيم، مورد پرسش واقع گرديد. البته جستجو در اين معنا بخاطره سيطره تفكر طبيعت گرايي و تجربي وتمركز پژوهشگران به ابعاد طبيعي و فلسفي تفكر ايشان باعث شده كه اين نكته چندان مورد توجه شايسته واقع نگردد؛ لذا تلاش ما در اين جستار توجه به ابعاد ذوقي و هنري انديشه رازي است . نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه رازي علاوه بر ذوق شخصي به خاطر بينش فلسفي و نگرشي همه جانبه اي كه به علوم داشته از اين امر غفلت ننموده است.دراين مقاله به بررسي و تبيين چگونگي اين نكته در حيات شخصي و علمي محمد بن زكرياي رازي بر اساس منابع موجود مي پردازيم. اين پژوهش بر اساس روش تحليلي و توصيفي و با تاكيد بر منابع تاريخ و تمدّن و فرهنگ اسلامي در صدد پاسخ گويي به مساله مذكور است. بر اين اساس تلاش ما در اين مقاله نشان داده كه ازطرفي برخي منابع به علاقه رازي به موسيقي اشاره كرده اند و بيان داشته اند كه ايشان بخشي از ايام جواني خود را در اين راه مصروف داشته و از طرف ديگر با توجه به نگرش حكيمانه و همه جنبه رازي به علوم و فنون مختلف همچنان كه در سيرة ساير حكماي قديم بوده است نمي توان توجه رازي را به موسيقي ناديد گرفت و لذا بايستي برخي ديدگاههاي موجود كه توجه رازي به موسيقي، شعر و هنر را مورد ترديد قرار داده اند تجديد نظر نمود.