فردوسي و ملك‌الشعراء بهار

اگر بخواهيم براي ايران فرزندي شايسته انتخاب‌كنيم كه مام ميهن از كردار و رفتار او راضي باشد، معتقدم شايسته‌ترين فرزند، فردوسي بزرگ است؛ لقب ايراني‌ترينِ ايراني را هم به فردوسي مي‌توان‌داد. شايد شما هم با من هم‌داستان باشيد اگر بخواهيم فردوسي را در يك كلمه تعريف و خلاصه‌كنيم، بدون‌ترديد آن كلمه ايران است. وطن ( ايران ) كليدي‌ترين واژه در انديشۀ فردوسي است. بيش از هزار سال است كه فردوسيِ بزرگ، ايران را پاسداري مي‌كند؛ مانايي ايران در گرو مانايي فردوسي است. همۀ ما ايراني‌ها ( ايران در مفهوم ايران فرهنگي ) مديون فردوسي هستيم. اگر در تاريخِ ادبياتِ ايران به رودكي عنوانِ پدر شعر فارسي داده‌اند، بايد به فردوسي لقب پدرِ زبانِ فارسي بدهند؛ معروف است كه از حسنين هيكل مصري مي‌پرسند: چرا مصر نتوانسته‌است زبان مادري خود را حفظ‌كند ولي ايران توانسته ...؟ او در جواب مي‌گويد: « چون ايران فردوسي داشته ولي مصر شاعري چون فردوسي نداشته‌است». ... هزار سال گذشت بناي كاخ سخن را كه بركشيد بلند نيافت هيچ ز باران و آفتاب گزند نه گوهري است كه ارجش به كاستي افتد نه آتشي است كه خاكسترش بپوشانند هزار سال دگر، صد هزار سال دگر شكوه شعرش خون در بدن بجوشاند ( فريدون مشيري ) ما در اين مقاله سعي‌داريم بزرگي و شكوهمندي فردوسي را در آيينۀ انديشه‌ها و شعرهاي يكي‌ از برجسته‌ترين شخصيت‌هاي ‌معاصر ايران؛ يعني زنده‌ياد محمدتقي صبوري ملقب به ملك‌الشعراء بهار بنگريم. ملك‌الشعراء بهار ( درگذشته به سال 1330 خورشيدي ) شاعر، نويسنده، پژوهشگر و استاد زبان و ادبيات فارسي دانشگاه تهران بودند. اگر بخواهيم از ميان دانشي‌مردانِ فرهنگ و ادبِ ايران‌زمين در اين صد سال اخير پنج نفر را برگزينيم، بدون‌ترديد يكي از اين چهره‌ها ملك‌الشعراء بهار است. بهار هميشه به رشد و بالندگي ايران فكر مي‌كردند و در واقع فردوسي زمان خودشان بودند. وقتي ديوان اشعار بهار را مي خوانيم با چهره‌اي بسيار فرهنگ‌دوست روبرو مي‌‌شويم كه دل در گرو ايران و فرهنگ و ادب و اخلاق و تاريخ آن دارد؛ دعوت به درستي و راستي و آزادگي و ميهن‌دوستي مهم‌ترين پيام‌هاي اشعار بهار هستند. به‌خوبي مي‌توان دريافت كه فردوسي الگوي وطن‌دوستي بهار بودند. مي‌خواهيم در اين‌جا ادعايي بكنيم؛ شايد بعد از شاهنامه هيچ ديوان شعري به اندازۀ ديوان ملك‌الشعراء بهار انديشه‌هاي ايران‌دوستانه نداشته‌باشد. اميدواريم اين مقاله مورد پذيرش خوانندگان فرهيخته قرار بگيرد.