واكاوي بينامتنيت ضمني در تاريخ جهانگشاي جويني و تاريخ وصاف

بينامتنيت ، رويكردي نوين در عرصه‌ي نقد ادبي است كه معتقد است هيچ متني خودبسنده و اصيل نيست، بلكه واگويه‌اي از متون پيش از خود است. گفتني است رسيدن به سرشاخه‌ي اصلي تمام پس متن‌ها، ممكن نيست و اين سخن مؤيد سخن رولان بارت، باختين، كريستوا، ژنت، تودوروف و ديگر منتقدان پيرو بينامتنيت است كه برآنند هيچ متني اصيل نيست. در سنت تاريخ نگاري ادب كلاسيك از تاريخ بيهقي گرفته تا نگارش دره‌ي نادره، اين تأثير و تأثر كاملاً مشهود است. رابطة تاريخ جهانگشاي جويني- كه بايد آن را اوج تاريخ نويسي فني فارسي دانست؛ زيرا جامع سبك بيهقي و نصرالله منشي است- با تاريخ وصاف الحضره شيرازي از آنگونه است. بررسي و مقايسه‌ي اين دو متن تاريخي- ادبي مبين توجه همگون نويسندگان متون آن دوران به جريان‌هاي ادبي روزگار است و پيوند همزماني و درزماني متون ادبي را واگويي مي‌كند. اين پژوهش با هدف بررسي بينامتنيت ضمني اين دو متن تاريخي- ادبي به شيوه‌ي توصيفي – تحليلي صورت گرفته است. آثار مورد بررسي در اين پژوهش عبارتند از:1) تاريخ جهانگشاي جويني، 2) تاريخ وصاف الحضره شيرازي. در بررسي بينامتني اين دو اثر تاريخ جهانگشاي جويني به عنوان متن پنهان و تاريخ وصاف الحضره شيرازي به عنوان متن حاضر خوهد بود. در بررسي بينامتنيت ضمني اين دو اثر با تكيه بر بازي‌هاي زباني صورت گرفت به اين نتيجه رسيديم كه وصاف الحضره شيرازي در مواردي چون اطناب، سجع، جناس، اقتباس، تضمين، اغراق، كنايه، مراعات نطير، تشبيه و استعاره، ايهام به تاريخ جهانگشاي جويني نظر داشته است. گفتني است بررسي بينامتني اين دو اثر گوياي حضور متن پنهان در متن حاضر است.