بررسي جايگاه ايستگاه‌هاي قطار شهري مشهد در برنامه‌ريزي‌هاي توسعهٔ شهري با تأكيد بر رويكرد توسعهٔ حمل‌ونقل محور (TOD) (مطالعه موردي: ايستگاه شريعتي)

Analysis of Mashhad Urban Railway station status in urban development planning with an emphasis on transportation-oriented development approach (TOD) (Case Study: Shariati station)

حمل‌ونقل شهري يكي از مهم‌ترين و بنيادي‌ترين مسائل در برنامه‌ريزي و طراحي شهرهاست. امروزه آنچه كه متخصصين حمل و نقل جهان بر روي آن اتفاق‌نظر دارند، دستيابي به الگوي حمل و نقل پايدار در شهرهاست و همين عامل باعث شده است تا رويكرد توسعه حمل و نقل محور (TOD) مطرح شود. بدنه اصلي اين رويكرد از خطوط حمل و نقل تشكيل‌شده است كه بر جابجايي جمعيت و خدمات تأثير زيادي دارد. به همين منظور تحقيق حاضر در نظر دارد تا به بررسي جايگاه ايستگاه‌هاي قطار شهري در برنامه‌ريزي‌هاي توسعه شهري با تأكيد بر رويكرد توسعه حمل‌ونقل محور در شهر مشهد بپردازد. روش تحقيق در پژوهش حاضر از نوع توصيفي- تحليلي مي‌باشد. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه محدوده 600 متري از ايستگاه شريعتي داراي كاربري‌هاي تركيبي است و الگوي سكونت آپارتمان‌نشيني، الگوي غالب در اين حوزه است. همچنين تعداد 9 مركز شاخص عملكردي مهم ازجمله (بيمارستان امام رضا، بيمارستان قائم، زيست خاور، بيمارستان 550 ارتش، محور تجاري خيابان دانشگاه و احمدآباد و...) در حوزه نفوذ 600 متري از اين ايستگاه قرار دارد كه همين عامل باعث شده است تا اين ايستگاه به يك مجتمع ايستگاهي TOD در ميان ساير ايستگاه‌هاي قطار شهري در شهر مشهد تبديل شود.

Public transport is one of the most important and fundamental issues in urban planning and design. Today, most global transport experts agree on achieving a standard model of sustainable transport in cities. This belief has led to transit-oriented development approach (TOD) which mainly focuses on forming a set of transport links that affect population displacement and services significantly. Hence, the present study attempts to analyze the position of the metro stations in the urban development planning with an emphasis on transportation-oriented development approach (TOD) in Mashhad. The method is descriptive - analytic. The results indicate that a 600- meter range of Sharyati station has a hybrid application and the dominant settlement pattern is in form of apartments. Also, 9 important centers such as Imam Reza hospital, Ghaem Hospital, Zist khavar shopping center, 550- bed military hospital, the commercial axis between Daneshgah street and Ahmadabad street, etc.) arelocated in the 600- meter sphere of influence of the station which have transformed it into a TOD station complex rather than other urban metro stations in the city of Mashhad.