ارزيابي سطوح دسترسي به كاربري‌ها با استفاده از جابجايي‌هاي غير موتوري در كلان شهر مشهد

Evaluating Levels of Land Use Accessibility Using Non-motorized Mobility in Mashhad Metropolis

با توجه به روند فزاينده آلودگي‌هاي زيست‌محيطي ناشي از حمل‌ونقل درون‌شهري و لزوم كنترل و كاهش آن خصوصاً در كلان‌شهرها هدف مقاله حاضر، ارزيابي جايگاه انواع سفرهاي غير موتوري در دسترسي به امكانات و خدمات دارند است. بدين منظور پهنه‌هاي غالب شهر به لحاظ حجم سفرهاي غير موتوري (پياده و دوچرخه) با روشي توصيفي- تحليلي مشخص شدند. تراكم كاربري‌ها نيز در فاصله مشخصي از مركز هر منطقه ترافيكي به چهار سطح دسترسي تقسيم‌بندي گرديد. با مقايسه تطبيقي نتايج به‌دست‌آمده مشخص شد كه مناطق شهر مشهد ازنظر وضعيت دسترسي غير موتوري به كاربري‌ها در وضعيت كاملاً ناپايدار و نابرابر قرار دارند به‌طوري‌كه مناطق مركزي شهر داراي بيشترين سطح دسترسي به كاربري‌ها (50 درصد) و بيشترين سهم سفرهاي غير موتوري و مناطق پيرامون مركزي و حاشيه‌اي با اختلاف زياد داراي كمترين سهم از سفرهاي دوچرخه و پياده هستند و در بدترين وضعيت دسترسي به كاربري‌ها قرار دارند. در اين ميان سهم دوچرخه بسيار كمتر از سهم سفرهاي پياده است و جايگاه آن در سفرهاي روزانه نسبت به گذشته كاهش چشمگيري داشته است؛ بنابراين براي كاهش ناپايداري‌هاي زيستي و فعاليتي، شبكه يكپارچه حمل‌ونقل غير موتوري نه‌تنها در ساختار فيزيكي شهر (خطوط منسجم حركت دوچرخه و پياده) بلكه در مقياس فضايي و در تعامل با نيازهاي شهروندان نيز بايد موردتوجه قرار گيرد.

According to the increasing environmental pollution caused by urban transport and the need to control and reduce it, especially in metropolitans, this study aims to evaluate the status of non-motorized trips in order to access to the facilities and services. For this purpose, the predominant areas of the city in terms of volume of non-motorized travel (walking and cycling) were identified with a descriptive analysis. Also, the land use density at a certain distance from the traffic center of each area was divided into four levels of access. By comparative results, it was found that the regions of Mashhad, in terms of non-motorized access to the land uses, are quite unsustainable and unequal. As inner city areas have the greatest levels of access to different land use (50%) and highest share of non-motorized trips, the peripheral regions with the lowest share of bicycle and walking trips are in the worst situation in terms of non- motorized accessibility and the bike share is much less than the share of backpacking trips. Moreover, its importance in daily trips has considerable declined more than the past. Thus, to minimize the environmental and functional unsustainability, integrated network non-motorized transport not only in the physical structure of the city but also in spatial scale and interact with citizens needs must be considered.