تحولات شهرنشيني در كشورهاي حوزه خليج‌فارس (مطالعه موردي: كشور بحرين)

Urbanization Developments in Persian Gulf Countries (Case Study: Bahrain)

امروزه جهان عرب با گسترش خارق‌العاده شهرها و با تغييراتي كه با شهرنشيني حاصل مي‌شود، متمايز مي‌شود. در طول سه دهه اخير شهرهاي كشورهاي حوزه خليج‌فارس به خاطر تغييرات و دگرگوني‌هاي پي‌درپي در نوع رشد شهرهايشان از درون‌گرايي به برون‌گرايي، شاهد تغييرات چشمگيري در مورفولوژي آن‌ها بوده‌اند. پس از كشف نفت نخستين تغييرات در مورفولوژي اين شهرها به سمت برون‌گرايي رخ داد. روش تحقيق در مقاله حاضر، توصيفي و تحليلي-موردي و با تكيه‌بر منابع كتابخانه‌اي تدوين‌شده است. هدف مقاله حاضر، بررسي و تحليل آثار و نتايج جهاني‌شدن بر مورفولوژي شهرهاي بحرين از تغيير سيستم درون‌گرايي به برون‌گرايي مي‌باشد به نظر مي‌رسد با توجه به پيشينه فرهنگي و تاريخي مردم بحرين، آثار فرايند جهاني‌شدن بر مورفولوژي شهرهاي اين كشور نتايج متفاوتي به همراه داشته است. نتايج نشان مي‌دهد، فرايند جهاني‌شدن داراي ابعاد و اثرات گوناگوني است و در اين بين بحرين با تغيير اساسي در مورفولوژي دو شهر اصلي خود يعني منامه و محرق منعكس‌كننده سه مرحله از تغييرات بوده است، بنابراين ضروري است تا ديگر كشورهاي مسلمان نيز با اين جريان برخورد منطقي داشته باشند؛ به‌گونه‌اي كه نه آن‌چنان محو جذابيت‌ها و زرق و برق‌هاي آن شوند و بافرهنگ خويش بيگانه گردند و نه آن‌چنان درهاي خود را به روي آن ببندند و خود را محصور در آداب و سنن خود نمايند به‌گونه‌اي كه با هرگونه نوآوري و تجدد به مخالفت برخيزند.

Today, the Arab world is transformed with an extraordinary expansion of cities and the changes which come with urbanization. Over the past three decades, the Persian Gulf states have had dramatic changes in their morphology, mainly because of the successive transformation in city development from introversion to extroversion. The first oil discovery changed the morphology of the cities towards extroversion. Methodology in this paper is descriptive and analytical and based on library resources. The aim of this paper is to analyze the effects of globalization on the morphology of Bahrain cities changes from introversion to extroversion systems. It seems that according to Bahrain people historical and cultural background, the effects of globalization on urban morphology has had diverse results. The results show that the globalization process has various effects and dimensions. Meanwhile, Bahrain’s two main cities (Manama and Muharraq) and their fundamental changes in the morphology reflect three phases. Therefore, it is essential for other Muslim countries to have rational attitude toward the issue; neither so attracted to its charm and glamor that become alien to their culture, nor close their doors and so isolating from others that lock themselves in their own traditions that opposes any revival and innovation.