بازخواني هنر اسلامي از منظر صدرالمتألهين

صدرالدين محمد شيرازي ملقب به صدرالمتالهين فيلسوف بزرگ مكتب فلسفي اصفهان و بنيان گذارحكمت متعاليه، شايد تنها فيلسوف درعالم اسلام باشد كه هنر را به عنوان صنعت شناخته و در عين حال با ديدي زيبايي شناسانه، آن را به صنايع لطيفه تعبير كرده است. از نظر ملاصدرا آنچه زيبايي شناسي هنري را پي ريزي مي‌كند نگاه و تصوير است. مفهوم هنر از ديدگاه حكمت متعاليه آن است كه در هنر چيزي از خفا به در آمده و از باطن به ظهور رسيده است. اگر اين فرآيند از خفا به در شدن و به ظهور رسيدن تحقق نداشته باشد. هيچ صورتي از هنر به فعليت نمي‌رسد. هم‌چنين اگر چيزي به ظهور آيد ولي قصد و اراده، خود آگاهي و نحوه از زيبايي شناسي در آن دخالتي نداشته باشد. نه هنر، نه هنرمند و نه اثر هنري وجود نخواهد داشت.. نقش آثار هنري در واصل گردانيدن انسان به آرمان‌هاي معنوي حيات در جامعه اسلامي و وصول به هدف غايي انسان اهميت مي يابد. به گونه‌اي كه يكي از بهترين راه‌هاي شناخت ارزش بسياري از موضوعات، شناخت نتايج معنوي حاصل از آن‌هاست اين خصوصيت بيانگر هدف متعالي هنر است. لذا شناخت هنر متعالي از ديدگاه ملاصدرا براي وصل هنرمند به عالم عقل در سير حركت جوهري خويش ضروري به نظر مي‌رسد تا بتوان به بطن و حقيقت هنر اسلامي دست يافت.