بررسي آزمايشگاهي اثر نصب موانع مكعبي در مسير جريان رودخانه هاي سيلابي بر كاهش آورد رسوبات

Laboratory investigation of the effect of installation of cubic obstacles on the river floods flow on the reduction of sediment.

انتقال رسوبات در رودخانه ها باعث ايجاد مشكلاتي در پايين دست ازجمله كاهش حجم مفيد مخازن سدها و بندها مي شوند كه اين مسئله باعث تحميل هزينه هاي سنگيني جهت لايروبي رسوبات مي شود. كنترل يا كاهش آورد رسوبات در بالادست به ميزان زيادي از هزينه هاي لايروبي اين سازه ها خواهد كاست. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسي اثر توأمان تعريض رودخانه و نصب موانع مكعبي در مسير جريان رودخانه هاي سيلابي بر كاهش آورد رسوبات مي باشد. آزمايش ها در يك فلوم آزمايشگاهي مستطيلي به طول 10، عرض 0/3 و ارتفاع 0/5 متر و شيب 0/002 انجام شد. از يك نوع رسوب با قطر متوسط 1 ميلي متر و چگالي 2/67 استفاده شد. عمق و دبي جريان در تمامي آزمايش ها ثابت و به ترتيب برابر 16 سانتي متر و 10 ليتر بر ثانيه بود. در پژوهش حاضر 15 مانع مكعبي با ابعاد 4 سانتي متر در پنج رديف با فواصل متفاوت بين رديف ها (15 ، 20 ، 25 و 30 سانتي متر) نصب و تأثير آن بر كاهش پيشروي رسوبات موردبررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد با افزايش فاصله بين رديف ها، ميزان تله اندازي رسوبات افزايش و سرعت پيشروي رسوبات كاهش مي يابد به‌نحوي‌كه بيشترين ميزان تله اندازي رسوبات در فاصله 30 سانتي متري بين موانع و كمترين آن در فاصله 15 سانتي متري اتفاق افتاد.

sediment transfer in rivers causes problems in downstairs including the reduction in useful mass of storage of dams and dikes, which this issue causes heavy costs on dredging sediments. Controlling or reducing on upstream sediments will greatly reduce the costs of dredging of these structures. The purpose of this study is on the simultaneous effects of river expansion and installation of cubic obstacles on the river floods flow on the reduction of sediment. The experiments were carried out in a rectangular flume of 10 length, 0.3 width, heights of 0.5 meters and 0.002 slope. One type of sediment was used with a mean diameter of 1 mm and a density of 2.67. In all the experiments the depth and flow were stable and were 16 cm and 10 liters per second respectively. In the present study, 15 cubic obstacles were installed with the dimensions of 4 cm in five rows with different spacing between rows (15, 20, 25 and 30 cm), and its effect on reduction of sediments progression was examined. The results showed that by increasing the distance between the rows, the trapping of the sediments will be increased and the velocity of the sediments will be decreased, as the highest volume of trapping was at the distance of 30 cm between each obstacle and the lowest at 15 cm.