پتروژنز سنگ‌هاي ولكانيكي نئوژن منطقه آيسك (جنوب شرق فردوس)

سنگ‌هاي آتشفشاني مورد مطالعه در جنوب شرق شهر فردوس و در بخش شمالي بلوك لوت قرار دارد كه ‌در دو گروه گدازه‌هاي آندزيتي و ايگنمبريتي قرار گرفته است. سنگ‌هاي آندزيتي داراي درشت بلورهاي پلاژيوكلاز، كلينوپيروكسن و ارتوپيروكسن هستند و كاني‌هاي آبدار بيوتيت و هورنبلند در آن مشاهده نمي‌شود، در حالي كه ايگنمبريت‌ها داراي پلاژيوكلاز، بيوتيت و هورنبلند هستند. وجود بافت غربالي، گلومروپورفيري، حواشي تحليل يافته و منطقه‌بندي در پلاژيوكلازها در سنگ‌هاي آندزيتي نشانه عدم برقراري تعادل است و مي‌تواند بيانگر آلودگي ماگمايي باشد. سنگ‌هاي آندزيتي از نوع كالكوآلكالن پتاسيم پايين تا متوسط هستند ولي ايگنمبريت‌ها پتاسيم بالايي دارند. غني‌شدگي عناصر ليتوفيل بزرگ ‌يون و عناصر نادر خاكي سبك نسبت به عناصر نادر خاكي سنگين و عناصر با شدت ميدان بالا، همراه با داده‌هاي ژئوشيمي از جمله نسبت بالاي Th/Ta، Ba/La و Ba/Zr و ميزان پايين Hf/Sm و نمودارهاي تمايز كننده محيط تكتونيكي حاكي از آن است كه سنگ‌هاي آتشفشاني مورد مطالعه، همانند بسياري از ولكانيك‌هاي ترشيري بلوك لوت، مرتبط با فرورانش حواشي فعال قاره است. ويژگي‌هاي ژئوشيميايي همراه با مدل سازي هاي انجام گرفته، بيانگر آن است كه ماگماي اوليه تشكيل دهنده سنگ‌هاي منطقه ناشي از ذوب بخشي 5 تا 10 درصدي گوشته گارنت – اسپينل لزوليتي است كه از عمق ٦٠-٦٥ كيلومتري نشات گرفته است و مي‌توان آن را يك مكانيسم كمپلكس دانست كه تحت تاثير رسوبات پوسته اقيانوسي و آلايش پوسته‌اي قرار گرفته‌ و حين صعود به قسمت‌هاي فوقاني پوسته، تبلور تفريقي حاصل نموده است.