رقابت روسيه و تركيه و تشديد بحران در سوريه

بحران سوريه يكي از عميق ترين بحران هاي موجود بعد از سال 2011 در منطقه خاورميانه است كه دخالتهاي كشورهاي منطقه و فرا منطقه‌اي، آن را تشديد كرده است . بازيگراني چون تركيه در سطح منطقه‌اي و روسيه در سطح فرامنطقه‌اي، بخشي از واحدهاي درگير در اين بحران بين‌المللي مي‌باشند. مهمترين اهداف تركيه در اين بحران، ساقط كردن حكومت مردمي بشار اسد و كاهش نقش ژئوپليتيكي منطقه‌اي ايران و اصلي‌ترين ويژگي رفتار روسيه در ژئوپليتيك منازعه، حمايت از حكومت بشار اسد و تاكيد بر اصلاحات سياسي – اجتماعي داخلي از طريق مخالفت با حضور و دخالت بيگانگان در اين كشور است. سابقه تاريخي روابط دو كشور تركيه و روسيه بيانگر آن است كه همواره رقابتهاي جدي ميان آن دو در موضوعات متعددي بر روابطشان حكم‌فرما بوده است. يكي از اين موضوعات مسئله انرژي است. با توجه به اهميت منابع روبه كاهش انرژي در دنيا، از حدود سالهاي 2007 سوريه به عنوان يكي از مهمترين ژئوپليتيك‌هاي منتقل‌كنندۀ اين منابع مورد شناسايي قرار گرفته است. در اين سال بنا بود تا خطوط لوله منتقل‌كنندۀ انرژي از خاك سوريه به درياي مديترانه و سپس اتحاديه اروپايي اجرايي شوند. بالطبع روسيه به مثابۀ يكي از بزرگترين دارندگان ذخاير انرژي دنيا و تامين كنندۀ حدود يك سوم انرژي مورد نياز اتحاديه اروپايي به دليل آن كه نسبت به اين طرح ذينفع نبوده، با آن مخالفت نمود. از سوي ديگر تركيه به عنوان يكي از كشورهاي درگير در اين طرح، منافع زيادي را از آن به خود اختصاص مي‌داد. اما مخالفت دولت سوريه از احداث آن موجبات نارضايتي ترك‌ها را به همراه داشت. در اين مقاله به ريشه‌يابي نقش ژئوپلتيكي تركيه و روسيه در بحران سوريه بر اساس چارچوب نظريه رئالسيم تهاجمي و بر مبناي موضوع انرژي خواهيم پرداخت . و به اين سوال پاسخ داده خواهد شد كه روسيه و تركيه به دنبال حداكثرسازي كدام بخش از منافع و اهداف سياست خارجي خود مي‌باشند؟