عوامل اثرگذار بر تخصيص وجوه پس انداز از ديدگاه اسلامي در جايگاه پايه طراحي و ساخت الگوي تامين مالي و بانكداري اسلامي

Affecting Factors on the Funds allocation in the Islamic Perspective as the Basis for Designing the Islamic Banking and Financing Model

در جامعه اسلامي مردم رفتارهاي خود را بر پايه آموزه هاي ديني تنظيم مي كنند. ولي همه در اين زمينه يكسان نيستند. عامل مهم تعيين كننده اين ناهمساني ميان مردم براي رفتار برابر آموزه هاي اسلامي، ايمان آنها است. بر پايه نظريه رفتارهاي اقتصادي در چارچوب اسلامي (ديني)، انسان ها رفتارهاي خود را به گونه اي تنظيم مي كنند كه به تناسب ايمان خود، مجموع رضايت خاطر اين جهان و زندگي پس از مرگ خود را بيشينه كنند. بر پايه نظريه ماليه اسلامي، چشم انداز به كار گيري وجوه پس انداز براي يك مسلمان به دو بخش جدا مي شود: يكي تخصيص به قرض الحسنه و ديگري سرمايه گذاري سودآور. در نظريه پايه، هدف كساني كه قرض الحسنه پرداخت مي كنند به دست آوردن رضايت خدا و از آن راه، پاداش زندگي پس از مرگ است. هدف سپرده گذاري سودآور نيز به دست آوردن سود و هزينه كردن آن براي دستيابي به رضايت خاطر حاصل از هزينه كردن آن سود است. در اين نوشتار كوشش مي شود يك چارچوب نظري براي عرضه وجوه پس اندازهاي مردم به دو بخش مالي قرض الحسنه و سرمايه گذاري سودآور تبيين و ارايه شود. در اين بخش نخست چارچوب، پيش فرض ها و فرض هاي نظريه ارايه مي شود، سپس تحليل با روش هاي رياضي، هندسي و منطقي ارايه و چگونگي اين اثر ايمان تبيين مي شود. سپس اين چارچوب نظري، در يك پژوهش تجربي، ارزيابي مي شود. اين ارزيابي با به كارگيري داده هاي واقعي 500 خانوار از شهرستان زاهدان كه با پرسشنامه گرداوري شده است انجام مي شود. نتيجه نشان مي دهد. خواسته هاي مردم در چارچوب بازارهاي رسمي پس انداز و سرمايه گذاري برآورده نمي شود. و اين امر موجب مي شود كردارهاي آنها به خارج از چارچوب هاي رسمي نيز برود. بر اين پايه بايد در طراحي بانكداري و نظام تامين مالي اسلامي نيز به شدت به اين واقعيت ها توجه كرد تا بانكداري و تامين مالي اسلامي بتواند موفق باشد. اين واقعيت با دستاوردهاي جديد علم بازاريابي برابري مي كند.